CEPHELER:
I..DOĞU CEPHESİ
-ilk cephedir.
-Bu cephede Ermeni ve Gürcülerle savaşılmıştır.
-Bu cephede Osmanlıdan kalan düzenli birlikler savaştı.
-Doğu Cephesi Komutanlığına Kazım Karabekir atandı.
-General Harwood Raporu ile Ermeni isteklerinin haksızlığı dünya kamuoyuna duyuruldu.
*Ermeni Meselesi:
Ermeni meselesi ilk kez 93 harbinde gündeme gelmiş, Berlin Kongresinde Ermeni bölgelerinde ıslahat yapılması kararı alınmıştı. Ülkemiz içinde hainlik yapan milletimize arkadan saldıran Ermeniler 1915 yılında Tehcir Yasası ile Suriye ve Lübnan’a zorunlu olarak göç ettirildi.
-Ermeniler Osmanlı devletine isyan eden en son halktır.
Ermeniler Mondros Antlaşmasından sonra tekrar faaliyete geçerek Aras, Igdır, Arpaçay bölgelerini işgal ettiler.
Rusya’da çıkan Bolşevik İhtilali sonrasında Kafkasya’da bağımsız Ermenistan, Gürcistan ve Azerbaycan devleti kurulmuştu.
-Ermenilerin büyük Ermenistan’ı ideali ile Kars ve Sarıkamış’ı işgal etmeleri üzerine TBMM harekete geçerek 9 Haziran 1920’de Ermenistan’a savaş ilan etti.
-İlk savaş açılan devlet Ermenistan oldu.
-Kars ve Sarıkamış geri alınınca Ermeniler barış istemişler ve Gümrü Antlaşması imzalanmıştır.
*Gümrü Antlaşması (3 Aralık 1920)
Ermenistan ile imzalanmıştır.
-TBMM’nin ilk askeri ve siyasi başarısıdır.
-TBMM adının kullanıldığı ilk antlaşmadır.
-Ermeniler Misak-ı Milliyi tanıyarak Sevri red ettiler.
-Sevr Antlaşmasının geçersizliğini gösteren ilk antlaşmadır.
-Kars, Sarıkamış, Kağızman, Kulp, Iğdır yeniden Türk topraklarına katılmıştır.
-TBMM’nin uluslar arası alnda varlığı ilk kez kanıtlandı.
-Barış sonrasında birliklerimiz batıya kaydırılmaya başlandı. Moskova Antlaşması ile tamamen batıya kaydırıldı.
-Ermeni sorunu Gümrü Antlaşması ile çözüldü.
*Doğu Cephesinde Türk ordusu ayrıca Gürcü işgalindeki Ardahan, Artvin ve Batum’u da kurtarmıştır. Ancak 16 Mart 1921 tarihli SSCB ile imzalanan Moskova Antlaşması ile Batum SSCB kontrolündeki Gürcistan’a terkedilmiştir. Bu Misak-ı Milliden yapılan ilk tavizdir.
-TBMM’ye ilk elçi atayan ülke Gürcistan olmuştur.
II..GÜNEY CEPHESİ
Güney bölgelerimiz önce İngiliz sonra Fransızlarca işgal edilmiştir.
-Bu cephede Fransızlar ve yandaşları Ermeniler ile savaşıldı.
-Tamamen Kuva-i Milliye savaşmıştır.
-İlk yerel direniş 1918 ‘de Dörtyol’da Fransızlara karşı oldu.
-Sivas Kongresinden sonra Kuva-i Milliye birlikleri kuruldu.
-11 Şubat 1920’de Maraş
10 Nisan 1920’de Urfa
9 Şubat 1921’de Antep kurtarıldı.
-Fransızlar Pozantı’da yenilgiye uğratılınca II. İnönü Savaşı sonrası 20 günlük bir ateşkes yapılmış, ancak Kütahya-Eskişehir yenilgisi üzerine ateşkesin süresi uzatılmamıştır.
-Sakarya Savaşından sonra Fransızlar ile Ankara Antlaşması imzalanarak Hatay ve İskenderun hariç güney sınırımız çizilmiştir.
-Hatay ve İskenderun’un dışda kalması Misak-ı Milli’den 2. Tavizdir.
-Fransa TBMM ile antlaşma yapan ilk itilaf ülkesidir.
-Güneybatı bölgesini işgal eden İtalyanlar ile herhangi bir çatışma olmamıştır.
-İtalyanlar, Paris Barış Konferansında kendilerine yapılan haksızlık nedeniyle Türk direnişini desteklemiş, Sakarya zaferinden sonra savaş yapmadan işgal ettiği topraklarımızı boşaltmıştır.
-Böylece Güney cephesi kapatılmış birliklerimiz batıya kaydırılmıştır. Böylece İngilizler yalnız kalmıştır.
-Kuva-i Milliyenin ilk ve tek başarısı Güney cephesinde Maraş, Urfa ve Antep’in kurtarılmasıdır.
III..BATI CEPHESİ
Batı cephesinde savaş İzmir’in işgali ile başladı.
İzmir’in Yunanlılarca işgali üzerine Balıkesir ve Alaşehir Kongresinde Batı Cephesi oluşturuldu.
-İlk olarak Ayvalık cephesi sonra Bergama,Soma, Akhisar, Salihli, Aydın, Nazilli cepheleri açıldı. Buralarda Kuva-i Milliye şeklinde savaşılmıştır.
Düzenli Ordunun Kurulması (8 Kasım 1920)
Kuva-i Milliyenin Gediz Muhaberesinde yenilmesi üzerine 8 Kasım 1920’de düzenli ordu hazırlandı.
-Düzenli orduyu oluşturmak için:
1-Asker kaçaklarına karşı Firariler Kanunu çıkarıldı.
2-İç güvenlik için seyyar jandarma birlikleri kuruldu.
3-Ankara’da subay okulları açıldı.
-Batı Cephesine, Sivas Kongresinde Ali Fuat CEBESOY komutan olarak atanmıştı. Ancak Gediz’de Yunanlılara yenilince görevine son verildi. Düzenli ordu kurulması kararıyla Batı cephesine Albay İsmet İnönü komutan olarak atandı.
-Sevr hükümlerini zorla uygulamaya çalışan itilaflar bunun için Yunanlılara işgal emri vermişler ve Yunanlılar işgale başlamışlardır.
-Yunanlıların asıl amaçları:
1-Ankara’yı almak
2-TBMM’yi dağıtmak
3-Sevr’i Kabul ettirmek idi.
-İlk dört savaş (I.İnönü, II. İnönü, Kütahya-Eskişehir, Sakarya) Yunan taarruzu; son savaş (Başkomutanlık Meydan Savaşı) Türk taarruzudur.
-İtilaf devletleri I.İnönü, Sakarya ve Büyük Taarruz sonrasında barış teklifinde bulundular.
I.İNÖNÜ SAVAŞI (6-10 Ocak 1921)
Çerkez Ethem İsyanından faydalanmak isteyen Yunanlılar taarruza geçtiler.
Yunanlıların Amaçları:
-Eskişehir ve Ankara’yı almak, TBMM’yi dağıtmak
-İşgalleri kalıcı kılmak, sevr’i kabul ettirmek
-İtilafların desteğini devam ettirmek
Sonuçları:
-Düzenli ordunun ilk başarısıdır.
-Çerkez Ethem’in kuvvetleri yenilmiş, ardından Yunan taarruzu durdurulmuştur.
-TBMM ve Düzenli Ordunun itibarı artmıştır.
-Askere alım işleri kolaylaştı.
-İnönü, generalliğe yükseltildi.
-I.İnönüden sonra Kuva-i Milliye birliklerinin tamamı düzenli orduya katılmıştır.
-İnönü savaşlarının kurtuluş savaşındaki rolü düşmanı oyalayarak, zaman kazandırmadır.
-I.İnönü savaşı ile Rusya ile yakınlaşma başladı.
I.İNÖNÜ ile II.İNÖNÜ SAVAŞI ARASI GELİŞMELER:
1.İlk Anayasanın Kabulü (20 Ocak 1921)
2.Londra Konferansı (23 Şubat-12 Mart 1921)
3.Afganistan Dostluk Antlaşması (01 Mart 1921)
4.İstiklal Marşının Kabulü (12 Mart 1921)
5.Moskova Antlaşması (16 Mart 1921)
İlk Anayasanın Kabulü (20 Ocak 1921)
(Teşkilat-ı Esasi)
Maddeleri:
1-Egemenlik Kayıtsız şartsız milletindir.
2-Yasama, Yürütme, Yargı TBMM’ye aittir.
3-Din işlerini yerine getirmek TBMM’ye aittir.
4-Barış ve Savaşa, Seçime TBMM karar verir.
5-Seçim 2 yılda bir yapılır. Bir kişi 2 den fazla seçilemez.
6-Meclis başkanı aynı zamanda hükümetinde başkanıdır.
-Olağanüstü şartlarda kabul edildiği için kısa ve açıktır.
-Bağımsızlığın kanıtıdır.
-TBMM’nin Kurucu Meclis olduğunun kanıtıdır.
-1921 Anayasası ilk anayasadır. Laik değildir. Devletin dini islamdır.
-Tek Meclis, Meclis Üstünlüğü, Ulusal Egemenlik ve Güçler Birliği ilkelerini esas alır.
-1923 değişikliği ile yönetim şekli Cumhuriyet oldu.
-1924 Anayasası ile ortadan kaldırıldı.
Londra Konferansı (23 Şubat-12 Mart 1921)
Toplanma amacı:
-Yunanlıların I.İnönü savaşında yenilmesi üzerine Yunanlılara yeniden saldırmaları için zaman kazandırmak,
-İstanbul Hükümeti ile TBMM’yi birbirine düşürmektir.
*Güney cephesinde Fransızlara karşı alınan başarılar da konferansın toplanmasında etkili olmuştur.
*İtalya’nın davetiyle TBMM adına Bekir Sami Bey katıldı.
*Konferansa İngiltere,Fransa,Yunanistan,İtalya, İstanbul Hükümeti ve TBMM katılmıştır.
*İstanbul delegesi Tevfik Paşa’nın söz TBMM’nindir diyerek sözü TBMM temsilcisine bırakması itilafların kimi muhatap almaları gerektiğini ortaya koymuştur.
*TBMM, Sevr’in aynısı olan taslağı kabul etmedi.
-İtilaflar, TBMM’yi ilk kez tanıdılar.
-İtilafların “ Türkler barışa yanaşmıyor” propagandaları önlendi.
-Misak-ı Milli kararları Avrupaya duyuruldu.
-Konferansta Bekir Sami Bey Fransız ve İtalyanlarla esirleri karşılıklı değişen ama bu iki ülkeye ticari imtiyaz veren ; İngilizlerle savaş suçlusu Türk esirler hariç diğer esirlerle ilgili antlaşmalar yapmış ancak TBMM hükümeti bu antlaşmaları eşitliğe aykırı bulduğu için reddetmiş ve Bekir Sami Bey’i görevden almıştır.
-Konferans herhangi bir netice alınmadan dağılmıştır.
Afganistan Dostluk Antlaşması (1 Mart 1921)
Rusya’ya barış antlaşması için giden Türk heyeti Rusya’da bulunan Afganistan heyeti ile dostluk antlaşması imzalamıştır.
-TBMM’yi tanıyan ilk islam ülkesi Afganistan’dır.
-Ermenistan ve Gürcistan’dan sonra TBMM’yi tanıyan 3. ülke Afganistan’dır.
İstiklal Marşı’nın Kabulü (12 Mart 1921)
İsmet İnönünün fikri ile Mehmet Akif ERSOY tarafından yazılan istiklal marşı 12 Mart 1921’de kabul edildi. Bestesi Cumhurbaşkanlığı orkestrası şefi Osman Zeki Üngöre aittir.
Moskova Antlaşması (16 Mart 1921)
Ortak düşünce ve düşmanla karşı karşıya kalan TBMM ile SSCB birbirine yaklaştı. I.İnönü savaşı sonunda Rusların çekingenliği sona erdi.
-Rusya Misak-ı Milli’yi tanıdı.
-Taraflardan birinin tanımadığı bir belgeyi diğeri de tanımayacaktı
-Osmanlı ile Çarlık Rusya arasındaki antlaşmalar geçersiz sayılacaktı.
-Kapitülasyonların sona erdiğini Rusya kabul etti.
-Rusya , TBMM’ye para ve silah yardımında bulunacaktı.
-Boğazlarla ilgili Karadenizde kıyısı olan devletlerin katılacağı bir konferans toplanacaktı.
-Rusya, TBMM’nin Ermeni ve Gürcülerle yaptığı antlaşmalrı Batum’un Gürcistan’a verilmesi kaydıyla kabul etti.
-Rusya TBMM’yi tanıyan ilk Avrupa devletidir.
Sonuçları:
-TBMM güçlü bir müttefik kazandı.
-Rusya Sevr Antlaşmasını reddetti. Misak-ı Milli’yi tanıdı.
-Rusya Kapitülasyonların kaldırıldığını kabul eden ilk ülkedir.
-Birliklerimiz tamamen batı cephesine kaydırıldı.
-Batum Gürcistan’a bırakıldı.
-13 Ekim 1921 Kars Antlaşması ile aynısı kabul edildi.
II.İNÖNÜ SAVAŞI (23 Mart-1 Nisan 1921)
Londra Konferansında sonuç alınamaması, I.İnönünün intikam düşüncesi, İngilizlerin kışkırtması ile Yunanlıların Ankara’yı almak, Sevr’i kabul ettirmek düşüncesi, Yunan taarruzunun başlamasına neden oldu.
-Yunanlıların 2. taarruzu da önlendi.
-İtalyanlar Anadolu’dan çekilmeye başladılar.
-İngiltere ile Fransa arasında görüş ayrılığı belirginleşti.
-Batı cephesinin güney ve kuzey cephesi birleştirildi.
Refet BELE güçleri İnönü komutasına verildi.
Türk ordusu bu zaferden sonra Aslıhan ve Dumlupınar’da taarruza geçmiş fakat başarılı olamamıştır. Bu da ordunun taarruz gücüne daha ulaşamadığını göstermiştir.
*Yunanlılar bu savaştan sonra taktik değiştirmeye başladılar.
KÜTAHYA-ESKİŞEHİR SAVAŞLARI (10-24 Temmuz 1921)
İnönü savaşlarının intikamını almak, Türk ordusunun Aslıhan ve Dumlupınar’daki başarısızlığı, Yunanlıların, itilaf desteğini devam ettirmek istemeleri, Yeni kurulmakta olan ve henüz taarruz gücüne sahip olmayan Türk ordusunu dağıtarak Sevr’i kabul ettirmek istekleri savaşı başlattı.
-Yunanlılar İnönüdeki başarısızlıkları üzerine yeni bir savaş taktiği ile savaştılar.
-Yunanlılar kazandı.
-İtalyanlar geri çekilmeyi durdurdu.
-Fransa barış heyetini geri çekti.
-Kütahya, Bilecik Eskişehir, Afyon Polatlı’ya kadar Yunan işgaline uğradı.
-Ordu, Mustafa Kemal’in emri ile daha fazla kayıp verilmemesi için Sakarya ırmağının doğusuna çekildi.
--Nehri tabi sınır yapmak , yeni kayıpları önlemek, hazırlık için zaman kazanmak hedeflendi.
-Türk ordusunun geri çekilmesi,mecliste heyecan yarattı
-TBMM’de Meclisin Kayseri’ye taşınması ve yeniden Kuva-i Milliyeye dönülmesi tartışıldı. Ancak kabul edilmedi.
-TBMM’de M.Kemal’e karşı tepkiler arttı.
-Mecliste karşı çıkmalara rağmen Başkomutanlık yasası (5 ağustos 1921) çıkarılarak Mustafa Kemal’e Başkomutanlık yetkisi verildi.
Başkomutanlık ve TBMM tarafından emirlerinin kanun kuvvetinde geçerli olacağı 3 aylık bir süre için yetki verildi Bu yasa ulusal egemenlik ile uyuşmamıştır. Ancak kararların hızla alınıp uygulamaya konulması için çıkarılmıştır. Osmanlı devletinde Başkomutanlık yetkisi padişaha aitti. Mustafa Kemal bu yetkiyi halk adına kullanacaktı.
-TBMM’nin tüm yetkileri M.Kemal’e verilmişti. Bu durum mecliste büyük görüş ayrılıklarına neden oldu.
-Mustafa Kemal Başkomutanlık yetkilerine dayanarak ilk iş olarak Tekalif-i Milliye Kanunu’nu çıkardı.
Tekalif-i Milliye Kanunu (8 Ağustos 1921)
Tekalif-i Milliye : Milli Yükümlülükler demektir.
-Ordununihtiyaçlarını yiyecek, giyecek, silah, cephane, ulaşım vb.) karşılamak amaçlanmıştır.
-Genel (Topyekün) seferberlik ilan edildi.
1.Her aile bir takım iç çamaşırı, çorap ve çarık verecektir.
2.Ülkedeki bütün zanaatkarlar( Demirci, Dökümcü, Marangoz..) ordunun emrinde çalışacaktır.
3.Ordunun işine yarayacak tüm sahipsiz mallara el konacak.
4.Yiyeceğin % 40 ‘ı orduya verilecek.
5.Herkes elindeki taşıtlarla ayda 100 km mesafeye savaş malzemesi taşıyacak
6.Silah ve cephaneler orduya verilecek.
7.Rusya’nın yapacağı cephane yardımı halk tarafından taşınacak.
-Denetim için ilçelerde Tekalif-i Milliye Komisyonu kuruldu.
-İstiklal Mahkemelerinin sayısı arttırıldı.
-40 yaşına kadar olan bütün erkeler silah altına çağrıldı.
SAKARYA MEYDAN MUHABERESİ
(23 Ağustos-12 Eylül 1921)
Kütahya-Eskişehir galibiyetinden sonra Yunanlılar kesin bir taarruzla Ankara’yı almak, TBMM’yi dağıtmak, Sevr’i kabul ettirmek,Tekalif-i Milliye yasasının uygulanmasını önlemek, Türk ordusunun toplanmasına fırsat vermemek amacıyla harekete geçtiler.
-Mustafa Kemal’in komuta ettiği ilk savaştır.
-Hattı müdafa yoktur sathı müdafa vardır taktiği savaşın genel stratejisidir.
-Yunanlılar yenilgiye uğradı. Sakarya’nın batısı alındı.
-Mustafa Kemal’e Mareşallik ve Gazilik ünvanı verildi.
-İtalyanlar Anadolu’yu boşalttılar.
-Yunanlıların son saldırısı, Türklerin son savunma savaşıdır. Artık Türkler taarruza geçtiler.
-1683’teki II.Viyana ‘dan beri devam eden geri çekiliş sona erdi. Bu yönüyle Hendek, Miryokefalon ve II. Kosova Savaşına benzer.
-Savaş itilaf devletleri arasında büyük görüş ayrılıklarına neden oldu.
-İtalya ve Fransa Yunanlılardan desteğini çekti.
-En uzun süren kurtuluş savaşıdır. 22 gün 22 gece sürmüştür.
-Yunanlılar ilerleme umutlarını kaybettiler.
-Halkın zafere ve Mustafa Kemal’e güveni arttı.
-İtilaflar savaştan sonra barış teklifinde bulundular.
Buna göre:
1-Üç ay süreyle ateşkes geçerli olacaktır.
2-Ateşkesi antlaşma devletleri komisyonu denetleyecek
3-Türk-Yunan orduları arasında askerden arındırılmış alan
olacaktır.
TBMM bu maddeyi egemenliğe aykırı bularak onamadı.
-İngilizlerle 22 Ekim 1921’de esir mübadelesi antlaşması imzalandı. Malta’daki Türk esirler serbest kaldı.
-Fransızlarla Ankkara Antlaşması imzalandı.
-SSCB’ye bağlı Ermenistan, Gürcistan ve Azerbaycan ile Kars Antlaşması imzalandı.
KARS ANTLAŞMASI (13 Ekim 1921)
TBMM ile SSCB’ye bağlı Ermenistan, Gürcistan ve Azerbaycan arasında yapıldı.
-Doğu sınırımız kesin biçimini aldı.
-Moskova Antlaşması şartları kabul edildi.
-Batum Gürcistan’a bırakıldı. Ancak Türkler Batum limanından gümrüksüz yararlanacaktı. Batum ile Misak-ı Miliden taviz verildi.
-Nahcivan özerk olacaktı.
-TBMM’nin etkinliği arttı.
ANKARA ANTLAŞMASI (20 Ekim 1921)
-İkili bir antlaşmadır.
Fransa ile TBMM arasında imzalanmıştır.
Sebepler:
1-Güney cephesinde Kuva-i Milliyenin Fransızlara karşı başarılı olması Fransızları beklemede bırakmış, Sakarya’dan sonra Yunanlıların yenilmesi üzerine Fransızlar TBMM ile anlaşma yoluna gitmişlerdir.
2-Rusya’nın TBMM’ye yaklaşması
3-Ermeni sorununun çözülmesi
4-İngilizlerin Fransa’ya destek olmaması
5-Londra’da antlaşmazlığın giderilememesi
İçeriği:
1-Savaş esirleri karşılıklı serbest bırakılacak
2-Antlaşmadan sonra Fransızlar işgal ettikleri yerlerden belirtilen yerin güneyine çekilecek
3-Tarafların çekildikleri yerlerde genel af ilan edilecek
4-Süleyman Şah’ın Caber kalesinde Türk askerleri bulunacak ve burada Türk bayrağı dalgalanacak
Sonuçları:
-Hatay dışında bugünkü Suriye sınırımız çizildi.
-Hatay’daki Türklere özerk bir yönetim kuruldu.
Batum’dan sonra Hatay’da Misak-ı Milliye aykırı çözüldü.
-TBMM’yi resmen tanıyan ilk itilaf devleti Fransa’dır.
-İngilizler ile Fransızların arası açıldı.
-İngilizler yalnız kaldı ve İtilaf devletleri bloğu parçalandı.
BÜYÜK TAARRUZ
BAŞKOMUTANLIK MEYDAN SAVAŞI
(31 Ağustos 1922)
Hazırlıklar:
1-Rusya’dan silah yardımı alındı.
2-Doğu ve güneydeki birlikler batıya kaydırıldı.
3-Mustafa Kemal’in Başkomutanlık yetkisi 3 ay uzatıldı.
4-İstanbul’dan silah kaçırıldı.
5-Seferberlik ilan edildi. Ordunun asker sayısı arttırıldı.
6-Doğu ve güney cephesinin güvenliği sağlandı.
Başkomutan : Mustafa Kemal
Batı Cephesi Komutanı : İsmet Paşa
Genel Kurmay Başkanı : Fevzi Paşa
*Taarruz Afyon’un güneyinden başladı. Nedenleri
-Düşmanı beklemediği bir yerden vurmak
-Afyon’un savaş alanı olması
-Afyon’un batı cephesine yakın olması
Mustafa Kemal ordu hazırlıklarını gizlilik içinde sürdürmüştür. Taarruzu gizlemek için ordu birlikleri arasında bir futbol turnuvası düzenlemiş komutanlarla toplu bir şekilde görüşmüştür.
*Taarruz 26 Ağustos Cuma günü Türk top atışı ile başladı.
*31 Ağustos 1922’de Eskişehir yakınlarındaki Dumlupınar’da Yunan ordusu imha edildi.
-9 Eylül 1922’de Türk ordusu İzmir’e girdi.
-Savaş bitti. Diplomasi dönemi başladı.
-Savaşın diğer adı Dumlupınar Meydan Muhaberesidir.
-Çanakkale ve İzmit’te İngilizlerle karşılaşıldı ama savaşılmadı.
-Fransa ve İtalya’nın İngilizleri desteklememesi üzerine Mudanya Ateşkes Antlaşması imzalandı.
MUDANYA ATEŞKES ANTLAŞMASI (11 Ekim 1922)
-Yunanlıların yenilmesi
-İngiltere’nin yalnız kalması
-İngiliz dominyonlarının savaştan bıkması
-Mustafa Kemal’in diplomatik çalışmaları
Mustafa Kemal boğazlar konusunda Rusya’nın işe
karışacağı propagandasını yapması.
Bu sebeplerle Mudanya Ateşkesi imzalandı.
Konferansa :
-İngiltere
-Fransa
-İtalya
-TBMM (İsmet İnönü) katıldı.
Konferansa Yunanistan katılmadı.
İçeriği:
1-Doğu Trakya, meriç ırmağının sol kıyısına kadar 15 gün içinde boşaltılacak.
2-Doğu Trakya 30 gün içinde TBMM’ye teslim edilecek.
3-Barışın imzalanmasına kadar TBMM Doğu Trakya’da 8000 kişilik Jandarma bulunduracak.
4-İstanbul ve Boğazlar TBMM’ye bırakılacak
5-Kesin barışa (Lozan) kadar itilaflar İstanbul’da kalacak.
Sonuçları:
-Kurtuluş Savaşı bitti. Diplomasi dönemi başladı.
-İtilafların, İstanbul ve boğazları TBMM’ye teslim etmesi İstanbul hükümetinin hukuken son bulduğunun göstergesidir.
-İstanbul,Edirne, Boğazlar, Doğu Trakya savaş yapılmadan alındı.
Yunanistan en son olarak Edirne’yi boşalttı.
-Misak-ı Millinin ilk aşaması gerçekleştirildi.
-Karaağaç hariç Türk-Yunan sınırı belirlendi.
-Lozan Konferansına ortam hazırlandı.
-İngiltere’de Lord George hükümeti düştü.
-İngiltere ve İtalya TBMM’yi ilk defa Mudanya’da tanıdı.
-TBMM siyasi bir zafer daha kazandı.
-Mondros Mütakeresi geçersiz hale geldi.
|
