Ana Sayfa
Mobil Cihaz Terimler sözlüğü
PC Dosya Uzantı ve Anlamları
----
Bel Fıtığı ( Hernial Disk)
Elbistan İlini Tanıyalım
Google de Arama Yapma
Ziyaretçi
Otomotiv Sektörü Kısaltmalar
İl Telefon Kodları
KPSS Güncel Soru
Dini Konular
Inkılap Tarihi
=> TÜRK INKILAP TARİHİ:
=> CEMİYETLER
=> KUVA-İ MİLLİYE HAREKATI
=> KONGRELER
=> SON OSMANLI MEBUSAN MECLİSİ
=> I.TBMM'NİN AÇILIŞI
=> SEVR ANTLAŞMASI
=> CEPHELER
=> SALTANATIN KALDIRILMASI
=> LOZAN KONFERANSI
=> II.TBMM'NİN AÇILIŞI
=> ÇOK PARTİLİ REJİM DENEMELERİ
=> DEVRİMLER
Genel Tarih
Bana ulaşın

 

II.TBMM’NİN AÇILIŞI (11 Ağustos 1923-01 Ekim 1927)
 
*I.TBMM (İlk Meclis) 23 Nisan 1920’de açılmış, Kurtuluş savaşını kazanmış, Mudanya ateşkesini imzalamış, Saltanatı kaldırmış ve Lozan görüşmelerine katılmıştır.
*İlk meclis olağanüstü ve kurucu bir meclis idi.
 
-İkinci meclis inkılap meclisidir.
-1927’e kadar görev yapmıştır.
-Kararlar oy birliği ile alındı.
-En yoğun devrimleri gerçekleştirmiştir.
-Bu Meclis:
1.Lozan Antlaşmasını onayladı.
2.Ankara’yı başkent yaptı.
3.Cumhuriyeti ilan etti. 
4.Halifeliği kaldırdı.
5.1924 Anayasasını hazırladı.
6.Türk Medeni Kanununu kabul etmiştir.
 
ANKARA’NIN BAŞKENT OLUŞU (13 Ekim 1923)
 
-27 Aralık 1919’da Temsil Heyeti Ankara’ya geldi
-23 Nisan 1920’de TBMM Ankara’da açıldı.
-Yeni Türk devletinin temeli burada atıldı.
-Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir ilkesi burada kabul edildi.
-Lozan’ın II.TBMM tarafından onaylanıp, itilafların İstanbul’dan ayrılması ile merkezin neresi olacağı konusu ortaya çıktı.
-Başkentin seçilmesinde askeri ve coğrafi özellikler dikkate alındı.
İsmet Paşa ve dört arkadaşının hazırladığı tek maddelik kanun teklifi ile Ankara’nın başkent olması TBMM’de kabul edildi.
-Kabul edilen kanun maddesi şudur : "Türkiye Devleti`nin başkenti Ankara şehridir."
 
CUMHURİYETİN İLANI (29 Ekim 1923)
 
İlan Sebepleri:
-Saltanatın kaldırılmasına rağmen rejimin belirsiz olması
-Devlet başkanlığı problemi
 Fethi Okyar hükümetinin istifa etmesi
-Meclis Hükümeti sisteminin kriz oluşturması
 İcra vekilleri heyetinin çalışamaz olması
-Bazılarının halifeyi devlet başkanı olarak görmesi
-Hükümet kurulmasındaki zorluklar
 
M.Kemal ve arkadaşları Çankaya Köşkünde cumhuriyetin ilanı kararını aldılar.
 
*Cumhuriyetin İlanı ile Birlikte Anayasada yapılan Değişiklikler:
 
1-T.C. hükümet şekli Cumhuriyettir.
2-Cumhurbaşkanı TBMM üyeleri arasından bir dönem için seçilir, görevi biten cumhurbaşkanı tekrar aday olabilir.
3-Cumhurbaşkanı gerekli görürse Meclis ve hükümete başkanlık eder.
4-Başbakanı, cumhurbaşkanı atar.
5-Başbakan ve onun seçtiği vekillerden oluşan hükümet, Meclis onayına ve cumhurbaşkanına sunulur.
 
Sonuçları:
 
-Devletin rejimi belli oldu.
-Devlet başkanlığı sorunu çözümlendi.
-Meclis Hükümeti sisteminde Kabine Sistemine geçildi.
-Başbakanı olan hükümetlerin kurulması sağlandı.
-Devlet, Hükümet ve Meclis Başkanlığı ayrıldı.
 Cumhurbaşkanı: Mustafa Kemal
 Başbakan          : İsmet İnönü
 Meclis Başkanı : Fethi Okyar
Seçildi. Böylece
- İsmet İnönü ilk hükümeti kurdu.
-İlk meclis başkanı Fethi Okyar oldu.
-1921 Anayasasındaki ilk değişiklik Cumhuriyetin ilanıdır.
-Devrimlerin yapılmasına ortam hazırlandı.
-Atatürk’ün 6 ilkesinden biri gerçekleşti.
 
HALİFELİĞİN KALDIRILMASI (3 Mart 1924)
 
Sebebleri:
1-Cumhuriyet ile Halifeliğin birlikte bağdaşmaması
2-Halifeliğin yapılacak inkılaplara aykırı olması
3-Halifenin kendini TBMM’nin üstünde görmesi
4-Bazı mebusların Halifeye siyasi hak sağlama isteği
   Alihan ve Ağahan’ın halifenin korunması için İsmet
   İnönü’ye mektup yazması ve bunun Tanin gazetesinde
   Yayınlanması
5-Halifeliğin, rejim karşıtlarının güç alabileceği bir nokta olması
6-Yeni devletin laik,çağdaş,ilerici bir yapıya kavuşturulması isteği
 
*Halifelik 3 Mart 1924’te kaldırıldı.
 
Sonuçları:
-Laikliğe geçişin en önemli aşamasıdır.
-Laikliğin önündeki en önemli engel kaldırıldı.
-Ulusal egemenlik pekişti.
-Ümmetçilik son buldu.
-İnkılaplara zemin hazırlandı.
 
*Halifeliğin Kaldırılması ile birlikte aynı gün alınan diğer kararlar ise şunlardır:
 
I.                     Tevhid-i Tedrisat Kanunu:
II.                    Şeriye-i Evkaf Vekaletinin Kaldırılması
III.                  Erkan-ı Harbiye Vekaletinin Kalırılması
IV.                  Osmanlı Hanedanının Sınır dışı edilmesi                                                                     
Tevhid-i Tedrisat Kanunu:
-Eğitim ve Öğretim birleştirildi.
-Medreseler kapatıldı.
-İkilik ortadan kalktı.
-Eğitimde laiklik sağlandı.
Şeriye-i Evkaf Vekaletinin Kaldırılması:
-Yerine Diyanet ve Vakıflar Genel Müdürlüğü kuruldu.
 
Erkan-ı Harbiye Vekaletinin Kaldırılması:
 
-Yerine Milli Savunma Bakanlığı ve Genel Kurmay Başkanlığı kuruldu. Amaç: Orduyu siyasetten ayırmak idi.
-Komutanların milletvekili olmalarının önüne geçildi. Amaç: Meclisteki rekabetin iç çatışmaya dönüşmesini engellemektir.
 
Osmanlı Hanedanının Yurt dışı edilmesi:
 
Amaç: Osmanlı hanedanının gelecekte saltanat ve hilafet iddiasında bulunmalarını önlemek.
 
1924 ANAYASASININ KABUL EDİLMESİ: (20 Nisan 1924)
 
-Cumhuriyet döneminin ilk anayasasıdır.
-6 Bölüm ve 105 maddeden oluşur.
-491 sayılı Teşkilatı Esasiye Kanunu'dur.
-Rejim: Cumhuriyet
 Dil : Türkçe
 Din : İslam
 Başkent : Ankara
 Bunlar tescillendi.
-Seçme yaşı:22 Seçilme Yaşı: 30 dur
-Seçme hakkı erkeklerindir.
-İlköğretim zorunludur. Vatandaşlar eşittir.
-Merkezi yönetime ağırlık verilmiştir.
-Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. Bu egemenliğin tek temsilcisi TBMM'dir
-Meclis üyeleri 4 yılda bir seçilir.
-Cumhurbaşkanı 4 yıllığına Meclis içinden seçilir.
-Başbakan, Meclis üyeleri arasından seçilir.
-Başbakanın kurduğu hükümet Güvenoyu almak zorundadır.
-Siyasal sorumluluk Başbakan ve Hükümetindir.
-Cumhuriyet rejimi ve ilkesi sabitlendi.
-Milli Egemenlik, Meclis Üstünlüğü, Güçler Birliği, Tek Meclis, İki Dereceli Sistem korunmuştur.
-Yasama yetkisi ve yürütme gücü TBMM’ye aittir.
-Yargı kuvveti Meclise verilmemiş, bağımsız mahkemelere bırakılmıştır.
-1924 anayasası laik değildir.
-İlk kez verginin kanuniliği ilkesi kabul edildi.
-36 yıl yürürlükte kaldı. En uzun süre yürülükte kalan anayasadır.
 
1924 Anayasasında Yapılan Değişiklikler:
 
·         10 Nisan 1928’de “Devletin Dini İslamdır” ibaresi anayasadan çıkarıldı.
Vekil yeminlerindeki “vallahi” kelimesi “namusum üzerine söz veririm” ifadesiyle değiştirildi.
Meclisin görevleri arasında yer alan “dinsel hükümlerin yerine getirilmesi” hükmü anayasadan çıkartıldı
·                     1930’da Belediye Kanunu Çıkarıldı.
         Yerel yönetimlerin esasları belirlendi.
·                     1931 yılındaki değişiklik ile bütcenin, malî yıl başlamadan en az 3 ay önce TBMM'ye verilmesi zorunluluğunu getirilmiştir. 
·                     5 Aralık 1934’de yapılan değişikliklerle kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı verilmiş ve seçmen yaşı 18’den 22’ye çıkartılmıştır.
1935 seçimlerinde kadınlar, ilk kez, hem seçmiş ve hem de seçilmişlerdir.
·                     5 Şubat 1937’de Atatürk’ün 6 ilkesi de anayasaya girmiştir.
·                     1945’te yapılan altıncı ve 1952 yılında yapılan yedinci değişiklikler Anayasa'nın diliyle ilgilidir. İlk değişiklikle Osmanlıca kelimeleri yeni Türkçe'ye çevrilen Anayasa, ikinci değişiklikle yeniden, eski Osmanlıca dile döndürülmüştür.
1924 Anayasası 27 Mayıs 1960 hareketine kadar yürürlükte kalmış ve bu hareketle birlikte yürürlükten kalkmıştır.
1961 ANAYASASI
Bu anayasanın hazırlanmasında İtalyan ve Bonn anayasalarından yararlanılmıştır.
-27 Mayıs hükümet darbesinin ardından Cemal Gürsel başkanlığındaki kurucu meclisçe hazırlandı.
-9 Temmuz1961'de Halkın oyuna sunularak oylamaya katılanların % 60,4’ü tarafından kabul edilmiştir. Halkın muhalif olmasının nedeni Demokrat Parti tabanının dışlanmasıdır.
-Temel hak ve hürriyetler ayrıntılı bir biçimde ele alındı.
-Kamu çalışanlarına örgütlenme hakkı tanındı.
 
-Güçler ayrılığı başladı
 Yasama : TBMM
 Yürütme: Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu
 Yargı : Bağımsız mahkemelere verildi.
 -Yasama gücü: Cumhuriyet Senatosu ve Millet Meclisi    
    olmak üzere iki meclisli bir sisteme geçildi.
- Cumhurbaşkanı 7 yıllığına seçilir.
- Yürütmenin, yönetimin tüm eylemleri, kararları anayasal bir kuruluş olan Danıştay denetimine verilmiştir.
- Anayasa Mahkemesi kuruldu.
-Hukuk devleti ilkesi benimsenmiştir.
-Sosyal Devlet anlayışı benimsenmiştir.
-Seçimlerin; serbest, eşit, gizli, tek dereceli (Nisbi Temsil) genel oy ilkelerine göre yapılacağı belirtilmiştir.
-Çoğunlukçu demokrasi anlayışından çoğulcu demokrasi anlayışına geçildi.
-Temel hak ve hürriyetlerle ilgili geniş düzenlemelere yer verilmiştir. Temel hak ve hürriyetlerin hangi hallerde sınırlandırılacağı belirtilmiştir.
 -Üniversitelere TRT’ye özerk statü tanındı.
-DPT (Devlet Planlama Teşkilatı) kuruldu.
-Meclis yetkileri ile donatılmış Milli Birlik komitesi kuruldu.
-Bu anayasa 1980’deki askeri darbeye kadar devam etti.
 
1961 Anayasasında Yapılan Değişiklikler:
 
1961 anayasası 1971 ve 1973 yılları arasında değişikliklere uğramıştır.
- Yürütme güçlendirilmiştir.
 Devlet otoritesinin zayıfladığı düşüncesi ile yeni düzenlemeler yapılmıştır.
- Bakanlar kuruluna KHK çıkarma yetkisi verilmiştir.
- Temel haklarda sınırlamalar getirilmiştir.
 Tabii yargı yolu yerine kanuni yargı yolu getirildi.
- Devlet Güvenlik Mahkemeleri kuruldu.
- TRT’nin özerkliği kaldırıldı.
- Üniversitelerin özerkliği azaltıldı.
- Memurların sendika kurma yetkisi kaldırıldı.
-Askeri Yüksek İdare Mahkemesi kuruldu.
-Anayasa mahkemesinde iptal davası açma hakkına sınırlamalar getirildi. (Cumhurbaşkanı ve ana muhalefet partisi)
-Anayasa mahkemesi, Anayasa değişikliklerini ancak şekil yönünden denetleyebilecekti.
-Vergi, resim ve harçların muafiyet, istisna, oran ve hadlerine ilişkin hükümlerde değişiklik yapmaya Bakanlar Kurulu yetkili kılındı.
 
1982 ANAYASASI:
Silahlı kuvvetlerin ülke yönetimine el koyması sonucu oluşturuldu. (12 Eylül Darbesi)
-Yönetime el koyanlar bir “Millî Güvenlik Konseyi” oluşturmuştur. Bu Konsey:
Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren,
Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Nurettin Ersin
Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Tahsin Şahinkaya
Deniz Kuvvetleri Komutanı Nejat Tümer
Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Sedat Celasun
dan oluşmuştur.
-Cumhuriyet Senatosu kaldırıldı.
-Türk Dil Kurumu ile Türk Tarih Kurumu birleştirildi.
-Milletvekili sayısı 550’ye çıkarıldı.
-Anayasaya; cumhuriyet, dil, bayrak, milli marş gibi hükümlerin değiştirilemeyeceği eklendi.
-Seçimler 5 yılda bir yapılacaktır.
-Cumhurbaşkanının yetkileri, yargı bağımsızlığı, askeri otorite yetkisi gibi alanlarda düzenlemeler yapıldı.
-Seçme ve seçilme hakkı T.C. vatandaşlarınındır.
-Cumhurbaşkanı 7 yıllığına seçilir ve bir kişi 2. Kez Cumhurbaşkanı seçilemez.
-Yargı TBMM adına bağımsız mahkemelerce yürütülür.
-Seçmen yaşı 18 seçilme yaşı 25 ‘tir.
 
1982 Anayasasında Yapılan Değişiklikler:
  
1-17 Mayıs 1987 Değişikliği
-21 olan seçme ve halkoylamasına katılma yaşı 19 oldu.
-400 olan milletvekili sayısı 450'ye çıkarıldı.
-Anayasa değişikliklerinin diğer kanunlardan farklı olarak TBMM Genel Kurulunda 2 defa görüşülmesi şartı getirildi. Teklifin kabulünün üye tamsayısının 2/3 çoğunluğu yerine, üye tamsayısının 3/5 çoğunluğunun gizli oyuyla (330) olacağı hüküm altına alındı.
 
2-08 Temmuz 1993 Değişikliği
-Radyo ve televizyon istasyonları kurmak ve işletmek serbest hale getirildi.
 
 3-23 Temmuz 1995 Değişikliği
-İşçiler gibi kamu çalışanlarına da toplu görüşme yapabilme hakkı tanındı.
-Yurt dışında yaşayan vatandaşlar ile cezaevlerindeki tutukluların oy kullanmalarına imkân sağlandı.
-Seçme ve halk oylamasına katılma yaşı, 1 yaş daha aşağı çekilerek 18 oldu.
-Yüksek öğretim elemanları ile yüksek öğretim öğrencilerine siyasi partilere üyelik hakkı tanındı.
-Devletin, siyasi partilere yeterli düzeyde ve hakça yardım yapması imkânı getirildi.
-450 olan milletvekili sayısı 550'ye çıkarıldı.
-Siyasi partilerin ticari faaliyete girişemeyecekleri hükmü konuldu.
-Eylül olan yasama yılı başlangıcı Ekim olarak belirlendi.
-Sendikaların siyasi faaliyette bulunmaları, siyasi partilerden destek görmeleri ve siyasi partileri desteklemeleri  önündeki engel ortadan kaldırıldı.
 
4-18 Haziran 1999 Değişikliği
DGM'lerde yer alan asker üyelerin yerine sivil yargıçların atanması sağlandı.
 
5-13.08.1999 Değişikliği
-Özelleştirme kavramı Anayasaya girdi.
-Kamu hizmeti imtiyaz sözleşme ve şartlaşmalarında doğacak uyuşmazlıkların, milli ya da milletlerarası tahkim yoluyla çözümlenebilmesine olanak tanındı.
-İmtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri, Danıştay'ın inceleme yapacağı konular arasından çıkarılıp, sadece görüş bildirebileceği konular arasına alındı.
 
6-03.10.2001 Değişikliği
AB müktesebatına uyum çalışmaları çerçevesinde yapılan en kapsamlı değişikliklerdir.
 
7-21 Kasım 2001 Değişikliği
Milletvekillerinin özlük ve  emeklilik haklarına ilişkin değişiklik yapıldı.
 
8-26 Aralık 2002 Değişikliği
-Milletvekilliği Seçilme Yeterliliği maddesinde milletvekili seçilemeyecek şartlar arasında yer alan ''ideolojik  veya anarşik eylemlere'' ifadesi ''terör eylemlerine'' şeklinde değiştirildi.
- TBMM üyeliklerinde boşalma olması halinde, TBMM kararı ile ara seçime  gidilebileceği  ancak bir ilin veya seçim çevresinin TBMM'de üyesinin kalmaması  halinde, boşalmayı takip eden 90 günden sonraki ilk Pazar günü ara seçim  yapılması öngörüldü.
 
9-07 Mayıs 2004 Değişikliği
-Kadınlar ve erkeklerin eşit haklara sahip olduğu Anayasa'ya girdi.
-Devletin, bu eşitliğin yaşama geçmesini  sağlamakla yükümlü olduğu da kaydedildi.
-Basın araçları anayasal koruma altına alındı. Basın araçlarının da basımevi ve eklentileri gibi, suç aleti olduğu gerekçesiyle zapt ve müsadere edilemeyeceği veya işletilmekten alıkonulamayacağı hükmü getirildi.
-Ölüm cezası kaldırıldı. Ölüm cezası ve genel müsadere cezası verilemeyeceği hüküm altına  alındı, ancak Silahlı Kuvvetlerin iç düzeni bakımından bu hükme kanunla  istisnalar getirilebileceği şartı getirildi.
-Temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası antlaşmalar ile kanun hükümlerinin çelişmesi halinde ortaya çıkacak uyuşmazlıkta, milletlerarası antlaşma hükümlerinin esas alınması  hükmü öngörüldü.
-Genelkurmay Başkanlığının YÖK'e temsilci vermesi uygulamasına son verildi.
-Devlet harcamalarının denetlenmesinde şeffaflığın sağlanması amacıyla 160. maddenin, ''Silahlı Kuvvetler elinde bulunan devlet mallarının TBMM adına  denetlenmesi usulleri, Milli Savunma hizmetlerinin gerektirdiği gizlilik esaslarına uygun olarak kanunla düzenlenir'' fıkrası madde metninden çıkartıldı.
-DGM'ler  kaldırıldı.
 
10-21 Haziran 2005 Değişikliği
-Radyo ve Televizyon Üst Kuruluna (RTÜK) üye seçimine ilişkin düzenleme kabul  edildi.
 
11-29 Ekim 2005 Değişikliği
Yeni bütçe kapsamına uyum sağlandı ve Sayıştay'ın denetim kapsamı genişletildi 
-Bütçenin hazırlanması, uygulanması ve kontrolüne ilişkin süreç güçlendirildi.
-Genel ve katma bütçe  tasarıları'' ibaresi ''merkezi yönetim bütçe tasarısı'' şeklinde değiştirilerek,
-Uluslararası standartlar ve AB’ye uygun olarak tanımlanan yeni bütçe  kapsamına uyum sağlandı.
 
12-13 Ekim 2006 Değişikliği
- 30  olan milletvekili seçilme yaşı 25'e indirildi.
 
13-10 Mayıs 2007 Değişikliği
22 Temmuz 2007'de yapılacak seçimde  bağımsız adayların isimlerinin birleşik oy pusulasında yer almasına ilişkin düzenleme  yapıldı.
 
14- 31 Mayıs 2007 Değişikliği
, seçimlerin 4 yılda bir yapılmasını içeren Anayasa değişikliği
TBMM seçimlerinin, 5 yılda bir yerine 4 yılda bir yapılması
 kararlaştırıldı.
-Yüksek Seçim Kurulunun (YSK) görev ve yetkileri kapsamına,  Cumhurbaşkanı seçimine ilişkin usul ve esaslar da dahil edildi.
 -TBMM'nin, yapacağı seçimler dahil bütün işlerinde, üye tamsayısının 1/3 ile toplanması (184) kararlaştırıldı. Ayrıca, Meclis'in, Anayasa'da başkaca bir hüküm yoksa toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar vermesi, ancak  karar yeter sayısının hiçbir şekilde üye tamsayısının 4'te 1'inin bir fazlasından az olamayacağı hükmü getirildi.
 -Cumhurbaşkanının 5 yıllığına ve en fazla 2 defa halk tarafından seçilmesi ve  Cumhurbaşkanı seçiminin nasıl yapılacağı da belirtildi.
 -Anayasa'nın, ''Seçim kanunlarında yapılacak değişikliklerin, yürürlüğe girdikleri tarihten itibaren 1 yıl içinde uygulanamayacağına'' ilişkin  maddesinin, Cumhurbaşkanı seçiminde dikkate alınmayacağı hükmü getirildi.
- Cumhurbaşkanı seçimine ilişkin getirilen yeni düzenlemelerin 11. Cumhurbaşkanı seçiminde uygulanmasını öngören düzenleme de kabul edildi.
Bu düzenlemeler halkoylamasında tümüyle oylandı.
 
15- 16.10.2007 Değişikliği
-Seçim kanunlarında yapılacak değişikliklerin 11. Cumhurbaşkanı seçiminde uygulanmasına imkan tanıyan'' Geçici 18. madde ile ''Cumhurbaşkanı  seçimine ilişkin getirilen yeni düzenlemelerin 11. Cumhurbaşkanı seçiminde de uygulanmasını'' öngören Geçici 19. madde Anayasa metninden çıkarıldı.
 
16- 09.02.2008 Değişikliği
Anayasa'nın 10. maddesinde 9 Şubat 2008 tarihinde yapılan değişiklikle, ''devlet organları ve idare makamlarının, bütün işlemlerinde olduğu gibi her  türlü kamu hizmetlerinden yararlanılmasında kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorunda olduğu'' hükmü getirildi.
-Yükseköğretimde başörtüsünün serbest  bırakılmasına ilişkin hüküm kabul edilerek, kanunda açıkça yazılı olmayan herhangi bir sebeple, kimsenin yükseköğrenim hakkını kullanmaktan mahrum edilemeyeceği belirtildi. Ancak, bu değişikliklerin yürürlüğü, Anayasa Mahkemesi  tarafından durduruldu.
                  
TÜRKİYEDE REFERANDUMLAR  (HALKOYLAMASI)
1-1961 Anayasası için 9 Temmuz 1961 yapıldı.
2-1982 Anayasası için 7 Kasım 1982'de yapıldı.
3-1982 Anayasası'nın siyasi yasakların kalkıp kalkmaması konusunda 6 Eylül 1987'de yapıldı.
4-Yerel seçimlerin 1 yıl erkene alınıp alınmaması  konusunda, 25 Eylül 1988'de yapıldı. (kabul  edilmedi)
5-1982 Anayasasındaki değişiklikler için 21 Ekim 2007'de yapıldı.  

17- 07.05.2010 Değişiklikleri:       
 MADDE 1-
Çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz.”

MADDE 2-
Herkes, kendisiyle ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahiptir. Bu hak; kişinin kendisiyle ilgili kişisel veriler hakkında bilgilendirilme, bu verilere erişme, bunların düzeltilmesini veya silinmesini talep etme ve amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenmeyi de kapsar. Kişisel veriler, ancak kanunda öngörülen hallerde veya kişinin açık rızasıyla işlenebilir. Kişisel verilerin korunmasına ilişkin esas ve usuller kanunla düzenlenir.”

MADDE 3-

Vatandaşın yurt dışına çıkma hürriyeti, ancak suç soruşturması veya kovuşturması sebebiyle hâkim kararına bağlı olarak sınırlanabilir.”

MADDE 4-

Her çocuk, korunma ve bakımdan yararlanma, yüksek yararına açıkça aykırı olmadıkça, ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahiptir.
Devlet, her türlü istismara ve şiddete karşı çocukları koruyucu tedbirleri alır.”

MADDE 5-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 51 inci maddesinin dördüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.

MADDE 6-
Memurlar ve diğer kamu görevlileri, toplu sözleşme yapma hakkına sahiptirler.
Toplu sözleşme yapılması sırasında uyuşmazlık çıkması halinde taraflar Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurabilir. Kamu Görevlileri Hakem Kurulu kararları kesindir ve toplu sözleşme hükmündedir.
Toplu sözleşme hakkının kapsamı, istisnaları, toplu sözleşmeden yararlanacaklar, toplu sözleşmenin yapılma şekli, usulü ve yürürlüğü, toplu sözleşme hükümlerinin emeklilere yansıtılması, Kamu Görevlileri Hakem Kurulunun teşkili, çalışma usul ve esasları ile diğer hususlar kanunla düzenlenir.”
MADDE 7-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 54 üncü maddesinin üçüncü ve yedinci fıkraları yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 8-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 74 üncü maddesinin kenar başlığı “VII. Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” şeklinde değiştirilmiş, maddenin üçüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmış ve maddeye aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.
“Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.
Kamu Başdenetçisi Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından gizli oyla dört yıl için seçilir. İlk iki oylamada üye tamsayısının üçte iki ve üçüncü oylamada üye tamsayısının salt çoğunluğu aranır. Üçüncü oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamada en çok oy alan iki aday için dördüncü oylama yapılır; dördüncü oylamada en fazla oy alan aday seçilmiş olur.
Bu maddede sayılan hakların kullanılma biçimi, Kamu Denetçiliği Kurumunun kuruluşu, görevi, çalışması, inceleme sonucunda yapacağı işlemler ile Kamu Başdenetçisi ve kamu denetçilerinin nitelikleri, seçimi ve özlük haklarına ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir.”
MADDE 9-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 84 üncü maddesinin son fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 10-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 94 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının ikinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“İlk seçilenlerin görev süresi iki yıldır, ikinci devre için seçilenlerin görev süresi ise o yasama döneminin sonuna kadar devam eder.”
MADDE 11-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 125 inci maddesinin ikinci fıkrasına “Ancak, Yüksek Askerî Şûranın terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma hariç her türlü ilişik kesme kararlarına karşı yargı yolu açıktır.” şeklindeki cümle eklenmiş ve dördüncü fıkrasının birinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Yargı yetkisi, idarî eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olup, hiçbir surette yerindelik denetimi şeklinde kullanılamaz.”
MADDE 12-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 128 inci maddesinin ikinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir.
“Ancak, malî ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümleri saklıdır.”
MADDE 13-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 129 uncu maddesinin üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Disiplin kararları yargı denetimi dışında bırakılamaz.”
MADDE 14-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 144 üncü maddesi kenar başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“G. Adalet hizmetlerinin denetimi
Madde 144
Adalet hizmetleri ile savcıların idarî görevleri yönünden Adalet Bakanlığınca denetimi, adalet müfettişleri ile hâkim ve savcı mesleğinden olan iç denetçiler; araştırma, inceleme ve soruşturma işlemleri ise adalet müfettişleri eliyle yapılır. Buna ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir.”
MADDE 15-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 145 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Madde145-
Askerî yargı, askerî mahkemeler ve disiplin mahkemeleri tarafından yürütülür. Bu mahkemeler; asker kişiler tarafından işlenen askerî suçlar ile bunların asker kişiler aleyhine veya askerlik hizmet ve görevleriyle ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidir. Devletin güvenliğine, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlara ait davalar her halde adliye mahkemelerinde görülür.
Savaş hali haricinde, asker olmayan kişiler askerî mahkemelerde yargılanamaz.
Askerî mahkemelerin savaş halinde hangi suçlar ve hangi kişiler bakımından yetkili oldukları; kuruluşları ve gerektiğinde bu mahkemelerde adlî yargı hâkim ve savcılarının görevlendirilmeleri kanunla düzenlenir.
Askerî yargı organlarının kuruluşu, işleyişi, askerî hâkimlerin özlük işleri, askerî savcılık görevlerini yapan askerî hâkimlerin görevli bulundukları komutanlıkla ilişkileri, mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenir.”
MADDE 16-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 146 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Madde 146- Anayasa Mahkemesi onyedi üyeden kurulur.
Türkiye Büyük Millet Meclisi; iki üyeyi Sayıştay Genel Kurulunun kendi başkan ve üyeleri arasından, her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden, bir üyeyi ise baro başkanlarının serbest avukatlar arasından gösterecekleri üç aday içinden yapacağı gizli oylamayla seçer. Türkiye Büyük Millet Meclisinde yapılacak bu seçimde, her boş üyelik için ilk oylamada üye tam sayısının üçte iki ve ikinci oylamada üye tam sayısının salt çoğunluğu aranır. İkinci oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamada en çok oy alan iki aday için üçüncü oylama yapılır; üçüncü oylamada en fazla oy alan aday üye seçilmiş olur.
Cumhurbaşkanı; üç üyeyi Yargıtay, iki üyeyi Danıştay, bir üyeyi Askerî Yargıtay, bir üyeyi Askerî Yüksek İdare Mahkemesi genel kurullarınca kendi başkan ve üyeleri arasından her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden; en az ikisi hukukçu olmak üzere üç üyeyi Yükseköğretim  Kurulunun  kendi üyesi olmayan  yükseköğretim  kurumlarının hukuk, iktisat ve siyasal bilimler dallarında görev yapan öğretim üyeleri arasından göstereceği üçer aday içinden; dört üyeyi üst kademe yöneticileri, serbest avukatlar, birinci sınıf hâkim ve savcılar ile en az beş yıl raportörlük yapmış Anayasa Mahkemesi raportörleri arasından seçer.
Yargıtay, Danıştay, Askerî Yargıtay, Askerî Yüksek İdare Mahkemesi ve Sayıştay genel kurulları ile Yükseköğretim Kurulundan Anayasa Mahkemesi üyeliğine aday göstermek için yapılacak seçimlerde, her boş üyelik için, bir üye ancak bir aday için oy kullanabilir; en fazla oy alan üç kişi aday gösterilmiş sayılır. Baro başkanlarının serbest avukatlar arasından gösterecekleri üç aday için yapılacak seçimde de her bir baro başkanı ancak bir aday için oy kullanabilir ve en fazla oy alan üç kişi aday gösterilmiş sayılır.
Anayasa Mahkemesine üye seçilebilmek için, kırkbeş yaşın doldurulmuş olması kaydıyla; yükseköğretim kurumları öğretim üyelerinin profesör veya doçent unvanını kazanmış, avukatların en az yirmi yıl fiilen avukatlık yapmış, üst kademe yöneticilerinin yükseköğrenim görmüş ve en az yirmi yıl kamu hizmetinde fiilen çalışmış, birinci sınıf hâkim ve savcıların adaylık dahil en az yirmi yıl çalışmış olması şarttır.
Anayasa Mahkemesi üyeleri arasından gizli oyla ve üye tam sayısının salt çoğunluğu ile dört yıl için bir Başkan ve iki başkanvekili seçilir. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler.
Anayasa Mahkemesi üyeleri aslî görevleri dışında resmi veya özel hiçbir görev alamazlar.”
MADDE 17-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 147 nci maddesinin kenar başlığı “2. Üyelerin görev süresi ve üyeliğin sona ermesi” şeklinde, birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Anayasa Mahkemesi üyeleri oniki yıl için seçilirler. Bir kimse iki defa Anayasa Mahkemesi üyesi seçilemez. Anayasa Mahkemesi üyeleri altmışbeş yaşını doldurunca emekliye ayrılırlar. Zorunlu emeklilik yaşından önce görev süresi dolan üyelerin başka bir görevde çalışmaları ve özlük işleri kanunla düzenlenir.”
MADDE 18-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 148 inci maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesinin sonuna “ve bireysel başvuruları karara bağlar” ibaresi, üçüncü fıkrasındaki “Cumhurbaşkanını,” sözcüğünden sonra gelmek üzere “Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanını,” ibaresi eklenmiş, beşinci fıkrası “Yüce Divan kararlarına karşı yeniden inceleme başvurusu yapılabilir. Genel Kurulun yeniden inceleme sonucunda verdiği kararlar kesindir.” şeklinde değiştirilmiş, maddeye ikinci fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkralar ve üçüncü fıkradan sonra gelmek üzere “Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanları ile Jandarma Genel Komutanı da görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divanda yargılanırlar.” şeklinde yeni bir fıkra eklenmiştir.
“Herkes, Anayasada güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından, ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurabilir. Başvuruda bulunabilmek için olağan kanun yollarının tüketilmiş olması şarttır.
Bireysel başvuruda, kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlarda inceleme yapılamaz.
Bireysel başvuruya ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir.”
MADDE 19-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 149 uncu maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Madde 149- Anayasa Mahkemesi, iki bölüm ve Genel Kurul halinde çalışır. Bölümler, başkanvekili başkanlığında dört üyenin katılımıyla toplanır. Genel Kurul, Mahkeme Başkanının veya Başkanın belirleyeceği başkanvekilinin başkanlığında en az oniki üye ile toplanır. Bölümler ve Genel Kurul, kararlarını salt çoğunlukla alır. Bireysel başvuruların kabul edilebilirlik incelemesi için komisyonlar oluşturulabilir.
Siyasî partilere ilişkin dava ve başvurulara, iptal ve itiraz davaları ile Yüce Divan sıfatıyla yürütülecek yargılamalara Genel Kurulca bakılır, bireysel başvurular ise bölümlerce karara bağlanır.
Anayasa değişikliğinde iptale, siyasî partilerin kapatılmasına ya da Devlet yardımından yoksun bırakılmasına karar verilebilmesi için toplantıya katılan üyelerin üçte iki oy çokluğu şarttır.
Şekil bozukluğuna dayalı iptal davaları Anayasa Mahkemesince öncelikle incelenip karara bağlanır.
Anayasa Mahkemesinin kuruluşu, Genel Kurul ve bölümlerin yargılama usulleri, Başkan, başkanvekilleri ve üyelerin disiplin işleri kanunla; Mahkemenin çalışma esasları, bölüm ve komisyonların oluşumu ve işbölümü kendi yapacağı İçtüzükle düzenlenir.
Anayasa Mahkemesi Yüce Divan sıfatıyla baktığı davalar dışında kalan işleri dosya üzerinde inceler. Ancak, bireysel başvurularda duruşma yapılmasına karar verilebilir. Mahkeme ayrıca, gerekli gördüğü hallerde sözlü açıklamalarını dinlemek üzere ilgilileri ve konu üzerinde bilgisi olanları çağırabilir ve siyasî partilerin kapatılmasına ilişkin davalarda, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısından sonra kapatılması istenen siyasî partinin genel başkanlığının veya tayin edeceği bir vekilin savunmasını dinler.”
MADDE 20-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 156 ncı maddesinin son fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Askerî Yargıtayın kuruluşu, işleyişi, mensuplarının disiplin ve özlük işleri mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenir.”
MADDE 21-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 157 nci maddesinin son fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Askerî Yüksek İdare Mahkemesinin kuruluşu, işleyişi, yargılama usulleri, mensuplarının disiplin ve özlük işleri mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenir.”
MADDE 22-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 159 uncu maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Madde 159- Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu, mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre kurulur ve görev yapar.
Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu yirmiiki asıl ve oniki yedek üyeden oluşur; üç daire halinde çalışır.
Kurulun Başkanı Adalet Bakanıdır. Adalet Bakanlığı Müsteşarı Kurulun tabiî üyesidir. Kurulun, dört asıl üyesi, nitelikleri kanunda belirtilen; yükseköğretim kurumlarının hukuk, iktisat ve siyasal bilimler dallarında görev yapan öğretim üyeleri, üst kademe yöneticileri ile avukatlar arasından Cumhurbaşkanınca, üç asıl ve üç yedek üyesi Yargıtay üyeleri arasından Yargıtay Genel Kurulunca,  iki asıl ve iki yedek üyesi Danıştay üyeleri arasından Danıştay Genel Kurulunca, bir asıl ve bir yedek üyesi Türkiye Adalet Akademisi Genel Kurulunca kendi üyeleri arasından, yedi asıl ve dört yedek üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş adlî yargı hâkim ve savcıları arasından adlî yargı hâkim ve savcılarınca, üç asıl ve iki yedek üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş idarî yargı hâkim ve savcıları arasından idarî yargı hâkim ve savcılarınca, dört yıl için seçilir. Süresi biten üyeler yeniden seçilebilir.
Kurul üyeliği seçimi, üyelerin görev süresinin dolmasından önceki altmış gün içinde yapılır. Cumhurbaşkanı tarafından seçilen üyelerin görev süreleri dolmadan Kurul üyeliğinin boşalması durumunda, boşalmayı takip eden altmış gün içinde, yeni üyelerin seçimi yapılır. Diğer üyeliklerin boşalması halinde, asıl üyenin yedeği tarafından kalan süre tamamlanır.
Yargıtay, Danıştay ve Türkiye Adalet Akademisi genel kurullarından seçilecek Kurul üyeliği için her üyenin, birinci sınıf adlî ve idarî yargı hâkim ve savcıları arasından seçilecek Kurul üyeliği için her hâkim ve savcının; ancak bir aday için oy kullanacağı seçimlerde, en fazla oy alan adaylar sırasıyla asıl ve yedek üye seçilir. Bu seçimler her dönem için bir defada ve gizli oyla yapılır.
Kurulun, Adalet Bakanı ile Adalet Bakanlığı Müsteşarı dışındaki asıl üyeleri, görevlerinin devamı süresince; kanunda belirlenenler dışında başka bir görev alamazlar veya Kurul tarafından başka bir göreve atanamaz ve seçilemezler.
Kurulun yönetimi ve temsili Kurul Başkanına aittir. Kurul Başkanı dairelerin çalışmalarına katılamaz. Kurul, kendi üyeleri arasından daire başkanlarını ve daire başkanlarından birini de başkanvekili olarak seçer. Başkan, yetkilerinden bir kısmını başkanvekiline devredebilir.
Kurul, adlî ve idarî yargı hâkim ve savcılarını mesleğe kabul etme, atama ve nakletme, geçici yetki verme, yükselme ve birinci sınıfa ayırma, kadro dağıtma, meslekte kalmaları uygun görülmeyenler hakkında karar verme, disiplin cezası verme, görevden uzaklaştırma işlemlerini yapar; Adalet Bakanlığının, bir mahkemenin kaldırılması veya yargı çevresinin değiştirilmesi konusundaki tekliflerini karara bağlar; ayrıca, Anayasa ve kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirir.
Hâkim ve savcıların görevlerini; kanun, tüzük, yönetmeliklere ve genelgelere (hâkimler için idarî nitelikteki genelgelere) uygun olarak yapıp yapmadıklarını denetleme; görevlerinden dolayı veya görevleri sırasında suç işleyip işlemediklerini, hal ve eylemlerinin sıfat ve görevleri icaplarına uyup uymadığını araştırma ve gerektiğinde haklarında inceleme ve soruşturma işlemleri, ilgili dairenin teklifi ve Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Başkanının oluru ile Kurul müfettişlerine yaptırılır. Soruşturma ve inceleme işlemleri, hakkında soruşturma ve inceleme yapılacak olandan daha kıdemli hâkim veya savcı eliyle de yaptırılabilir.
Kurulun meslekten çıkarma cezasına ilişkin olanlar dışındaki kararlarına karşı yargı mercilerine başvurulamaz.
Kurula bağlı Genel Sekreterlik kurulur. Genel Sekreter, birinci sınıf hâkim ve savcılardan Kurulun teklif ettiği üç aday arasından Kurul Başkanı tarafından atanır. Kurul müfettişleri ile Kurulda geçici veya sürekli olarak çalıştırılacak hâkim ve savcıları, muvafakatlerini alarak atama yetkisi Kurula aittir.
Adalet Bakanlığının merkez, bağlı ve ilgili kuruluşlarında geçici veya sürekli olarak çalıştırılacak hâkim ve savcılar ile adalet müfettişlerini ve hâkim ve savcı mesleğinden olan iç denetçileri, muvafakatlerini alarak atama yetkisi Adalet Bakanına aittir.
Kurul üyelerinin seçimi, dairelerin oluşumu ve işbölümü, Kurulun ve dairelerin görevleri, toplantı ve karar yeter sayıları, çalışma usul ve esasları, dairelerin karar ve işlemlerine karşı yapılacak itirazlar ve bunların incelenmesi usulü ile Genel Sekreterliğin kuruluş ve görevleri kanunla düzenlenir.”
MADDE 23-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 166 ncı maddesinin kenar başlığı “I. Planlama; Ekonomik ve Sosyal Konsey” şeklinde değiştirilmiş ve maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“Ekonomik ve sosyal politikaların oluşturulmasında hükümete istişarî nitelikte görüş bildirmek amacıyla Ekonomik ve Sosyal Konsey kurulur. Ekonomik ve Sosyal Konseyin kuruluş ve işleyişi kanunla düzenlenir.”
MADDE 24-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının geçici 15 inci maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 25-
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına aşağıdaki geçici maddeler eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 18-  Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte Anayasa Mahkemesinin mevcut yedek üyeleri asıl üye sıfatını kazanır.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren otuz gün içinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi bir üyeyi Sayıştay Genel Kurulunun ve bir üyeyi de baro başkanlarının gösterecekleri üçer aday içinden seçer.
Türkiye Büyük Millet Meclisinin yapacağı üye seçimi için aday göstermek amacıyla;
a) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş gün içinde, Sayıştay Başkanı adaylık başvurusunu ilan eder. İlan tarihinden itibaren beş gün içinde adaylar Başkanlığa başvurur. Başvuru tarihinin sona erdiği günden itibaren beş gün içinde Sayıştay Genel Kurulunca seçim yapılır. Her Sayıştay üyesinin ancak bir aday için oy kullanabileceği bu seçimde en fazla oy alan üç kişi aday gösterilmiş sayılır.
b) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş gün içinde, Türkiye Barolar Birliği Başkanlığı adaylık başvurusunu ilan eder. İlan tarihinden itibaren beş gün içinde adaylar Türkiye Barolar Birliği Başkanlığına başvurur. Başvuru tarihinin sona erdiği günden itibaren beş gün içinde Türkiye Barolar Birliği Başkanlığının ilanında gösterilen yer ve zamanda baro başkanları tarafından seçim yapılır. Her bir baro başkanının ancak bir aday için oy kullanabileceği bu seçimde, en fazla oy alan üç kişi aday gösterilmiş sayılır.
c) (a) ve (b) bentleri uyarınca yapılan seçimlerin sonucunda aday gösterilmiş sayılanların isimleri seçimin yapıldığı günü takip eden gün Sayıştay ve Türkiye Barolar Birliği başkanlıklarınca Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bildirilir.
ç) (c) bendi uyarınca yapılan bildirimden itibaren on gün içinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde seçim yapılır. Her boş üyelik için yapılacak seçimde, ilk oylamada üye tamsayısının üçte iki ve ikinci oylamada üye tamsayısının salt çoğunluğu aranır; ikinci oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa bu oylamada en çok oy alan iki aday için üçüncü oylama yapılır; üçüncü oylamada en fazla oy alan aday üye seçilmiş olur.
Cumhurbaşkanı, birer üyeyi Yargıtay ve Danıştay kontenjanlarından olan ilk üyeliklerin boşalmasından sonra Yükseköğretim Kurulunun kendi üyesi olmayan yükseköğretim kurumlarının hukuk, iktisat ve siyasal bilimler dallarında görev yapan öğretim üyeleri arasından göstereceği üçer aday içinden seçer.
Anayasa Mahkemesi üyeliğine aday gösteren kurumların halen mevcut üyeleri ile kendi kontenjanlarından seçilmiş yedek üyeler, tamamlama seçiminde göz önünde bulundurulur.
Anayasa Mahkemesinde halen belli görevlere seçilmiş olanların bu sıfatları seçilmiş oldukları sürenin sonuna kadar devam eder. Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte üye olanlar yaş haddine kadar görevlerine devam ederler.
Bireysel başvuruya ilişkin gerekli düzenlemeler iki yıl içinde tamamlanır. Uygulama kanununun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bireysel başvurular kabul edilir.
GEÇİCİ MADDE 19- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren otuz gün içinde aşağıda belirtilen esas ve usuller dahilinde Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyeleri seçilir:
a) Cumhurbaşkanı, hâkimlik mesleğine alınmasına engel bir hali olmayan; yükseköğretim kurumlarının hukuk, iktisat ve siyasal bilimler dallarında en az onbeş yıldan beri görev yapan öğretim üyeleri, üst kademe yöneticileri ile meslekte fiilen onbeş yılını doldurmuş avukatlar arasından dört üye seçer. Cumhurbaşkanı, üst kademe yöneticileri arasından seçeceği Kurul üyesini,   bakanlık,   müsteşarlık,  müsteşar   yardımcılığı,  valilik,  Cumhurbaşkanlığı   Genel Sekreterliği, kamu kurum ve kuruluşlarında genel müdürlük veya teftiş kurulu başkanlığı görevlerini yapanlar arasından seçer.
b) Yargıtay Genel Kurulu, Yargıtay üyeleri arasından üç asıl ve üç yedek üye seçer. Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yedi gün içinde Yargıtay Birinci Başkanı adaylık başvurusunu ilan eder. İlan tarihinden itibaren yedi gün içinde adaylar Birinci Başkanlığa başvurur. Başvuru tarihinin sona erdiği günden itibaren onbeş gün içinde Yargıtay Genel Kurulu seçim yapar. Her Yargıtay üyesinin sadece bir aday için oy kullanabileceği seçimde, en fazla oy alan adaylar sırasıyla asıl ve yedek üye seçilmiş olur.
c) Danıştay Genel Kurulu, Danıştay üyeleri arasından iki asıl ve iki yedek üye seçer. Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yedi gün içinde Danıştay Başkanı adaylık başvurusunu ilan eder. İlan tarihinden itibaren yedi gün içinde adaylar Başkanlığa başvurur. Başvuru tarihinin sona erdiği günden itibaren onbeş gün içinde Danıştay Genel Kurulu seçim yapar. Her Danıştay üyesinin sadece bir aday için oy kullanabileceği seçimde, en fazla oy alan adaylar sırasıyla asıl ve yedek üye seçilmiş olur.
ç) Türkiye Adalet Akademisi Genel Kurulu, kendi üyeleri arasından, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kuruluna bir asıl ve bir yedek üye seçer. Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yedi gün içinde Türkiye Adalet Akademisi Başkanı adaylık başvurusunu ilan eder. İlan tarihinden itibaren yedi gün içinde adaylar Başkanlığa başvurur. Başvuru tarihinin sona erdiği günden itibaren onbeş gün içinde Türkiye Adalet Akademisi Genel Kurulu seçim yapar. Her üyenin sadece bir aday için oy kullanabileceği seçimde, en fazla oy alan adaylar sırasıyla asıl ve yedek üye seçilmiş olur.
d) Yedi asıl ve dört yedek üye birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş olan adlî yargı hâkim ve savcıları arasından, adlî yargı hâkim ve savcıları tarafından Yüksek Seçim Kurulunun yönetim ve denetiminde seçilir. Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş gün içinde Yüksek Seçim Kurulu adaylık başvurularını ilân eder. İlân tarihinden itibaren üç gün içinde adaylar Yüksek Seçim Kuruluna başvurur. Başvuru tarihinin sona erdiği günden itibaren iki gün içinde Yüksek Seçim Kurulu adayların başvurularını inceler ve aday listesini belirleyerek ilân eder. Takip eden iki gün içinde bu listeye karşı itiraz edilebilir. İtiraz süresinin sona erdiği günden itibaren iki gün içinde itirazlar incelenir, sonuçlandırılır ve kesin aday listesi ilân edilir. Yüksek Seçim Kurulunun kesin aday listesini ilân ettiği tarihten sonraki ikinci Pazar günü her ilde, il seçim kurulunun yönetim ve denetimi altında yapılacak seçimlerde, o ilde ve ilçelerinde görev yapan hâkim ve savcılar oy kullanır. İl seçim kurulları o ilde oy kullanacak hâkim ve savcıların sayısına göre sandık kurulları oluşturur. Sandık kurullarının işlem, tedbir ve kararlarına karşı yapılan şikâyet ve itirazlar il seçim kurulunca karara bağlanır. Adaylar propaganda yapamazlar; sadece, Yüksek Seçim Kurulu tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde özgeçmişlerini bu iş için tahsis edilmiş bir internet sitesinde yayımlayabilirler. Bu seçimlerde her seçmen sadece bir aday için oy kullanabilir. Seçimlerde en çok oy alan adaylar sırasıyla asıl ve yedek üye seçilmiş olur. Kullanılacak oy pusulalarıyla ilgili diğer hususlar Yüksek Seçim Kurulu tarafından   belirlenir. Yüksek  Seçim  Kurulu,  oy   pusulalarını  kendisi   bastırabileceği  gibi gerektiğinde uygun göreceği il seçim kurulları vasıtasıyla bastırmaya da yetkilidir. Yapılacak seçimlerde, 26/4/1961 tarihli ve 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun bu bende aykırı olmayan hükümleri uygulanır.
e) Üç asıl ve iki yedek üye birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş idarî yargı hâkim ve savcıları arasından, idarî yargı hâkim ve savcıları tarafından Yüksek Seçim Kurulunun yönetim ve denetiminde seçilir. Bölge idare mahkemelerinin bulunduğu illerde, il seçim kurulunun yönetim ve denetimi altında yapılacak bu seçimlerde, o bölge idare mahkemesinde ve yargı çevresi içerisinde kalan yerlerde görev yapan idarî yargı hâkim ve savcıları oy kullanır. Bu seçimler hakkında da (d) bendi hükümleri uygulanır.
Birinci fıkranın (a), (ç), (d) ve (e) bentleri uyarınca seçilen Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun asıl üyeleri bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonraki otuzuncu günü takip eden iş günü görevlerine başlarlar.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun Yargıtay ve Danıştaydan gelen asıl ve yedek üyelerinin görevleri, seçilmiş oldukları sürenin sonuna kadar devam eder. Bunlardan, Yargıtaydan gelen üyelerden görev süresini tamamlayanların yerine birinci fıkranın (b) bendi uyarınca seçilenler; Danıştaydan gelen üyelerden görev süresini tamamlayanların yerine birinci fıkranın (c) bendi uyarınca seçilenler, sırayla göreve başlarlar. 
Birinci fıkranın (b) ve (c) bentleri uyarınca seçilen üyelerden, üçüncü fıkra uyarınca göreve başlayanların görev süresi, birinci fıkranın (a), (ç), (d) ve (e) bentleri uyarınca seçilen diğer Kurul üyelerinin görev süresinin bittiği tarihte sona erer.
İlgili kanunlarda gerekli düzenlemeler yapılıncaya kadar, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kuruluna seçilen asıl üyeler, Yargıtay daire başkanı için ilgili mevzuatında öngörülen tüm malî ve sosyal haklar ile emeklilik hakkından aynen yararlanırlar. Ayrıca, Kurulun Başkanı dışındaki asıl üyelerine, (30000) gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarda aylık ek tazminat ödenir.
İlgili kanunlarda düzenleme yapılıncaya kadar, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu;
a) Anayasa hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla, yürürlükteki kanun hükümlerine göre Kurul şeklinde çalışır.
b) İkinci fıkra uyarınca asıl üyelerinin göreve başladığı tarihten itibaren bir hafta içinde Adalet Bakanının başkanlığında toplanır ve bir geçici Başkanvekili seçer.
c) En az onbeş üye ile toplanır ve üye tam sayısının salt çoğunluğu ile karar verir.
ç) Sekreterya hizmetleri Adalet Bakanlığı tarafından yürütülür.
Kurul müfettişleri ile adalet müfettişleri atanıncaya kadar, mevcut adalet müfettişleri, Kurul müfettişi ve adalet müfettişi sıfatıyla görev yaparlar.
Bu madde hükümleri, ilgili kanunlarda gerekli düzenlemeler yapılıncaya kadar uygulanır.”
MADDE 26- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer ve halkoyuna sunulması halinde tümüyle oylanır.
 



Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol