İSLAM ÖNCESİ TÜRK DEVLETLERİ :
1-İskitler
2-Asya Hun Devleti
3-Batı Avrupa Hun Devleti
4-Göktürkler
5-Uygurlar
6-Kırgızlar
7-Türgişler
8-Karluklar
9-Avarlar
10-Hazarlar
11-Peçenekler
12-Kıpçaklar
13-Sibirler
14-Oğuzlar
15-Macarlar
16-Bulgarlar
17-Tabgaç Devleti
18-Akhunlar
19-Kimekler
20-Başgurtlar
21-Gagauzlar
İSKİTLER (SAKA TÜRKLERİ):
Orta Asyada bulunan ilk Türk topluluğudur.
-Atlı Bozkır kültürünün ilk temsilcileridir.
-Kurgan kültürünün en eski ve en büyük temsilcileridir.
-Kimmer ve İskit kültürleri ayrılmaz bir bütündür.
-Hindu, germen ve Altaylardan oluşmuş bir konferasyondur.
Milli bir devlet değildir.
-Herodot tarihinde bunlardan bahsetmiş ve Türk olduklarını savunmuştur.
-Şamanizm yanında çok tanrılı inançları vardır.
Ölüler, kıymetli eşyaları, hanımları ve atları ile gömülürdü.
-En ünlü hükümdarları Alp Er Tunga (Afrasiyab) dır.
-At üzerinde ok atmakla ünlüydüler. Onlar için “Hayalet Atlılar ve Hayalet Okçular” denmiştir.
-Alp Er Tunga Destanı bunlara aittir.
Bu destanda Türk-İran mücadeleleri anlatılır. (Firdevsi, Şehname adlı eserinde bundan bahseder.)
-Şu Destanı, Amazon Kadınları Efsanesi bunlara aittir.
-Altın ve Gümüş İşlemeciliğinde ileri gittiler.
Bozkırların kuyumcuları olarak tanındılar.
-Tıpta Yunanlıları etkilediler.
-Yakut Türklerinin atalarıdır.
ASYA HUN DEVLETİ:
Orta Asya’da ve tarihte kurulan ilk Türk devletidir. Hun Kelimesi insan, halk anlamlarına gelir.
-İlkçağdaki ilk Türk devletidir.
-Göçebe Bozkır yaşantısı egemendir.
-Merkezleri Ötüken’dir.
-İlk hükümdarları Teoman en ünlü hükümdarları Mete handır.
-Devlete esas şeklini Mete han vermiş, Çinlileri vergiye bağlamıştır.
-Çinliler, Hun devletinin akınlarını önlemek için Çin Seddi’ni imar etmişlerdir. Çin Seddi 2450 Km uzunlukta 11 metre yükseklikte, 7,5 metre genişlikte ve her 100 metrede bir kulesi olan koruyucu bir duvar niteliğindedir.
-Mete 3 önemli sefer düzenlemiştir. Bunlar:
1-Doğu (Tunguz) Seferi
2-Batı (Yüeçi) Seferi
3-Çin ve Sienpi Seferi
-Çin Seferinin amacı, Çin’i yağmalamak yani iktisadi durumu düzeltmak için yapıldı. Çinliler yenildi. Çin vergiye bağlandı.
-Mete’nin Çin siyaseti : Çin’i baskı altında tutmak, uzaktan yönetmek ve eriyip yokolmamak için Çin içerisine yerleşmemek
-Çinliler ile Hun devleti arasındaki mücadelenin temel nedeni, İpek Yoluna hakim olmaktı.
-Türk ordularının temeli Asya Hunları ile atılmıştır.
-Askerlikte Onlu sistemi ( Onbaşı, Yüzbaşı..) ve Islıklı Oku buldular.
-Töre çok önemlidir. Mete han babası Teomanı töreyi çiğnediği gerekçesi ile öldürerek devletin başına geçmiştir.
-İlk Kurultay, Hunlarda görülür ve Kurultay devlet yönetiminde çok etkindir.
-M.Ö 58 ‘de Çin entrikaları sonucunda devlet , Doğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrıldı. II. Mete olarakta bilinen hükümdar Çiçi idaresindeki Batı Hunları bağımsızlık taraftarı olduğu içinÇin tarafından yıkıldı. (M.Ö 36 ) Hohanyeh idaresindeki Doğu Hunları Çin egemenliğini benimsemiş ve zamanla kuvvetlenince yine Çin entrikaları sonucu Kuzey ve Güney olmak üzere 2 ye ayrılmıştır ve Güney Hunları 216’da Çin tarafından yıkılmıştır. Kuzey Hunları ise Çin egemenliğine girmek istemedikleri için Batıya doğru göç etmişler ve burada Batı Avrupa Hun Devletini kurmuşlardır.
-Mete’nin kahramanlıkları Oğuz Destanına konu olmuştur. Mete bu destanda Oğuz diye anılır.
-Mete’nin tahta geçtiği dönem Kara Kuvvetleri Komutanlığımızın kuruluşu olarak kabul edilir.
-Asya Hunları , Kavimler Göçünün çıkmasında etkili olmuştur.
KAVİMLER GÖÇÜ (375)
Asya Hun Devleti yıkıldıktan sonra Türkler 130 yıl kadar dağınık yaşadılar. 350’li yıllarda Balamir önderliğinde Karadenizin kuzeyinden kitleler halinde batıya doğru göç ettiler. Önlerine gelen ilk kavim olan Ostrogotları yıktılar. (374) yolları üzerindeki Vandal, Alan, Got, Angıl, Sakson, Germen, Frank, Burgund, Lombard, Süev gibi toplam 28 barbar kavmini yerlerinden kovalayarak Roma’ya gitmişler ve büyük karışıklıklar çıkarmışlardır. (375)
Kavimler Göçünün Sonuçları:
1-Avrupa yüzyıllarca karışıklıklar içinde kalmıştır.
2-Hristiyanlık barbar kavimler arasında yayıldı.
3-Avrupa Hun Devleti kuruldu.
Türkler için en önemli sonucudur.
4-Hun Bozkır sanatı Avrupa yı etkiledi.
5-kuzey Afrika ve Britanya adaları işgal edildi.
6-Feodalite ortaya çıktı. Merkezi krallıklar çöktü.
7-Bugünkü Avrupa milletlerinin temeli atıldı.
Vandal+Alan+Got kaynaşması İspanya ve Portekiz’i
Angıl+Sakson kaynaşması İngiltere’yi
Germenler güçlenerek Almanya yı
Franklar Fransa yı ortaya çıkardılar.
8-Roma İmparatorluğu Batı ve Doğu olarak 2 ye ayrıldı.
(395) Batı Roma İmparatorluğu 476 yılında yıkıldı.
9-Almanların Nibelungen Destanı doğdu.
BATI AVRUPA HUN DEVLETİ (375-469)
Kavimler Göçü sonucunda Balamir tarafından kuruldu.
-Kurulduğu yer Macaristan’dır. Merkezi Etzelburg tur.
-Balamirden sonra devletin başına Uldız, daha sonra Rua geçti.
-Uldız ve Rua , Bizansı baskı altında tutma siyaseti izledi.
-En ünlü hükümdarları Atilla dır.
Atilla ilk olarak Rua’dan kalma esirler meselesini çözdü.
Dogu Roma ile Margus Barışını yaptı.
Margus Barışı
1-Hun Esirleri serbest bırakılacak, Bizans esirleri bırakılmayacak
2-Bizans vergiyi 2 katına çıkaracak
3-Bizans, Hunların düşmanları ile ittifak yapmayacak
4-Hunlardan Bizans’a kaçanlar kabul edilmeyecek
-Margus Barışı uygulanmayınca Atilla I.Balkan Seferine (441) çıktı. 447 de II. Balkan Seferine çıkıp Anatolios Barışını imzaladı.
Anatolios Barışı
1-Niş’de bir ortak Pazar kurulacak
2-Bizans vergiyi 3 katına çıkaracak
3-Bizans savaş tazminatı olarak 6000 libre altın ödeyecek
-Tunanın güneyi askerden arındırılacak
Bu barış antlaşması ile Doğu Roma’yı kendine bağladığına inanan Atilla Batı Romaya yöneldi.
BATI ROMA SEFERİ (451)
451 Galya seferinde Katalanaum savaşı yapıldı. Galibi belli olmadı.
İTALYA SEFERİ (452)
Atilla İtalya seferini yarıda bırakarak geri dönmüştür. Bunun nedenleri : Orduda hastalıkların baş göstermesi, Batı Roma yı kendine bağladığına inanması, Papanın yalvarması
-Atilla nın hristiyan olduğu da ileri sürülmüştür
-Atilla İtalya seferi dönüşünde bir iç kanama sonucunda öldü (453)
-Atilla’dan sonra oğulları İlek , Dengizek , İrnek devlet yönetiminde pek başarılı olamamışlar ve devlet 469 ‘ ta yıkılmıştır.
-Devlet teşkilatı tam oluşamadığı için çabuk yıkılmıştır.
-Hükümdarlığın babadan oğula geçen bir saltanat haline gelmesi ilk olarak Atilla zamanında olmuştur.
I.GÖKTÜRK DEVLETİ (552-630)
Tarihte Türk adıyla kurulan ilk Türk devletidir. İlk zamanlarda demircilik sanatı ile uğraşıyorlardı. 552 de Avarlara son vererek Ötüken merkez olarak kuruldu.
-Kurucusu Bumin Kağan’dır.
(sonra İl Kağan unvanını almıştır.)
-Devletin batısını İstemi Yabgu , Doğuya yani Bumin Kağan’a bağlı olarak yönetiyordu.
-Kuvvetli bir devlet teşkilatına sahip oldukları için bütün Orta Asya’yı eğemenlikleri altına aldılar.
-İstemi Yabgu zamanında:
1-Avar ve Akhunlara karşı Sasanilerle ittifak yapıp 557 de Akhunları yıktılar.
2-Soğd ticareti için Sasanilere karşı ilk defa Bizans ile ittifak yaparak Sasanileri zayıflattılar. (İlk resmi heyet)
-En ünlü hükümdarları ve en güçlü dönemleri Mukan Kağan dönemidir. Devlet imparatorluk halini almıştır. Çin baskı altında tutulmuş, Kitan ve Kırgızlar Hâkimiyet altına alınmıştır.
-Mukan Kağan’ın ölümünden sonra devlet, Çin entrikaları sonucu Doğu-Batı olarak 2’ye ayrılmıştır.
-Doğu Göktürklerin başındaki İşbara Çin eğemenliğini tanımış, Batı Göktürkler de başlarındaki Tardu’nun ölümünden sonra Çin eğemenliğine girmişlerdir.(659)
-Göktürkler yazıyı ilk kullanan Türk devletidir.
-Uluscu (milli) bir devlettir.
-Kökenleri Asya Hunlarına dayanır.
Göktürk soyunun Asena (Aşına) adlı bir kurttan türedikleri anlatan efsaneye Asya Hunlarında da rastlanır. Kuruluşları Ergenekon Destanında anlatılmıştır.
-Yıkılış sebepleri: Çin baskı ve entrikaları, Güçlü devletlerle komşu olmaları, (Çin,Moğollar ve Bizans) , İpek yolu denetim mücadelesi , Orta Asya Hakimiyeti çabası.
II.GÖKTÜRK (KUTLUK) DEVLETİ (680-745)
Doğu Göktürkler 630 ‘da yıkıldıktan sonra 50 sene Çin esaretinde yaşadılar. Sürekli mücadele ettiler. Sonunda 681 de İlteriş (Kutluk) Kağanın isyanı ile Çinlileri yenilgiye uğrattılar. Böylece II.Göktürk devleti kuruldu.
-Türkler 2.kez bir bayrak altında toplandılar.
-İlteriş devleti derleyen toplayan anlamındadır.
-İlteriş Kağan önce Uygurları ve Kırgızları eğemenliğine aldı. Çin’e 46 sefer düzenledi.Amaç Çin’i baskı altında tutmak, ihtiyacı olan maddeleri ele geçirmekti.
-En parlak dönem Bilge Kağan, Kültiğin ve danışman Tonyukuk dönemidir.
-İlk defa şehir kültürü doğmaya başladı.
-Basmil, Karluk ve Uygurlar birleşerek bu devlete son verdiler.
-Heykelcilikte (Balbal) ilerlediler.
-Tarihin ilk yazılı eserleri olan Göktürk Kitabeleri bunlara aittir.
GÖKTÜRK KİTABELERİ (ORHUN ABİDELERİ)
8.yüzyılda devlet adamlarının millete hesap vermesi ve karşılıklı görevler anlatılır.
-Türklerin en eski ve ilk yazılı eserleridir.
-Türk tarihinin, dilinin ve edebiyatının ilk kaynağıdır.
-Moğolistan’da dikilmiştir.
-7.yüzyılda Yolluğ Tiğin tarafından yazılmıştır.
-Bilge Kağan, Kültiğin ve Vezir Tonyukuk adına dikilmiş 3 adet kitabeden ibarettir.
-Türkçe (Göktürk alfabesi) ve Çince yazılmıştır.
-Göktürk alfabesine ilk defa burada rastlanır.
-Türk-Çin mücadelesi ve hükümdarın halka karşı sorumlulukları anlatılır. Türk milletine öğütler verilir. Türk ve töre kavramlarından bahsedilir.
-Siyasi bir beyanname şeklindedir.
-1889 yılında Yadrinsef tarafından keşfedilmiştir.
-1893 ‘te Danimarkalı Wilhelm Thomsen tarafından okunmuştur.
-Türkçeye Rus Ratlow tarafından çevrilmiştir.
UYGURLAR (745-840)
Karluk ve Basmillerle birleşerek Göktürkleri yıkan Uygurlar daha sonra Basmilleri de yenerek bu devleti kurdular.
-Kutluk Bilge Kül tarafından kuruldu.
-Başkent Karabalgasun (Beşbalık- Ordu Balık) dur.
-Yerleşik hayata geçen ilk Türk devletidir.
-Tarihte şehir kuran ilk Türk hükümdarı İlitmiş Bilge Kağan’dır.
-Yenisey Abidelerini İlitmiş Kağan diktirmiştir.
-Din değiştiren ilk Türk koludur. Böğü Kağan zamanında Mani dinini kabul ederek savaşçılık özelliklerini kaybettiler. Budizm dinini benimsediler
-Kağıt ve Matbaayı kullanan ilk Türk boyudur.
-Mimari eserler bırakan ilk Türk devletidir. Sanat eserleri mevcuttur.
-Kültürel açıdan en ileri düzeydeki Türk boyudur.
-Tarım, resim ve heykelcilikte diğer Türk boylarından daha ilerideydiler.
-Minyatür sanatını geliştirdiler.
-Sarı Uygurlar (Kansu Uygurları) bugün hala Batı Çin bölgesinde yaşamaktadırlar. Sarı Uygurlar ticarette ileri gittiler.
-Yazılı ticaret hukukları vardır.
-Hükümdar mührü basılı bezleri para olarak kullandılar.
-14-18 harflik alfabeleri vardır.
-Moğol devletinde görev aldılar Moğolların Türkleşmesinde rol oynadılar. Moğol-Uygur kaynaşması Çağatay ve Özbek Türklerinin oluşumunda etken olmuştur.
-Çinlilerden faydalanarak ekonomilerini geliştirdiler.
-Uygur hükümdarlarına İdi-Kut denirdi. Ayrıca Doğu Türkistan’daki başkent Hoço şehrine de aynı ad verilmişti.
-Kırgızlar tarafından yıkıldılar.Doğu Türkistan’a göçtüler. Burada da Karahanlılar tarafından yıkıldılar.
-Moğolistan’daki 1970 yılında gün ışığına çıkarılan Taryat (Terhin) yazıtı 753 yılında Uygur hakanı Moyunçor tarafından diktirilmiştir.
-Uygurlara ait Talas ve Yenisey Yazıtları Güney Sibirya’dadır.
KIRGIZLAR (840-924)
Uygurları yerlerinden edip, Ötüken bölgesinde bağımsız olarak yaşadılar. Moğollar tarafından yıkıldılar.
-Moğollar tarafından yıkılan ilk Türk boyudur.
-Manas Destanı bunlara aittir.
TÜRGİŞLER (630-766)
Batı Göktürklerin bir koluna mensup olan Türgişler, Göktürkler yıkıldıktan sonra Batı Türkistan’da bozulan asayişi yeniden sağladılar.
-Emevilerle Maveraünnehir in eğemenliği için mücadele ettiler. Türkleri Emevilere karşı korudular ve Emevi ilerleyişini durdurdular.
-Türgişler olasılıklı olarak Peçeneklerin kökenini oluşturmuşlardır.
-Soğd alfabesinden yararlanarak yeni Türk alfabesi oluşturdular.
-Baga Tarkan zamanında İlk Türk parasını bastırdılar.
-Tam olarak yerleşik hayata geçen ilk Türk devletidir.
-Karlukların egemenliğine girdiler.
KARLUKLAR (766 ..)
Karluk (Karlık) , kar yığını anlamına gelir. Türgişlerden kalma yerleşik hayatı devam ettirdiler.
-Kara Han ünvanını kullandılar.
-Uygurların yıkılışında, Karahanlıların kuruluşunda rol oynadılar.
-Talas Savaşında Araplara (Abbasiler) yardım ederek Çinlilerin yenilmesine neden oldular.
- İslam dinini ilk kabul eden Türk boyudur.
-Moğollara (Cengiz Han) bağlandılar.
AVARLAR (CÜCENLER) (? -552) – (565-805)
Bu devlete Çinliler Juan-Juan , Batılılar Avar , Göktürkler Apar derlerdi.
-Avar Karşı koyan, direnen anlamındadır.
-Kurucusu Bayan Han’dır.
-Avarlar, Asya Hun devletinin yıkılışından sonra Göktürk devletinin kuruluşuna kadar Orta Asyayı yönettiler.
-İlk kez Orta Asya da kuruldu. Bu devlete 552 de Göktürkler son verdi. Ancak Göktürk eğemenliğine girmek istemeyen Avarlar batıya doğru göç ettiler. Orta Avrupa da 565 yılında II. Avar devletini kurdular.
-Avrupa da 200 l hakimiyet dönemleri olmuştur ve teşkilatlıdırlar.
-Cermenler ve Bizans ile mücadele ettiler.
-İstanbul’u 619 ve 626 yılında 2 kez kuşattılar.
-İstanbul’u kuşatan ilk Türk boyudur.
-Zamanla Hristiyanlaştılar.
-Avarların Germen ve Slavlar üzerinde etkileri vardır. Slav göçünde etkili olmuşlar, orta ve Doğu Avrupa nın etnik yapısını hazırlamışlardır.
-Frank karlı Şarlman tarafından yıkıldılar.
HAZARLAR (630-965)
Hazar kelimesi serbest dolaşan anlamındadır. Orta Asya dan Avrupa ya göç eden Türk topluluklarındandır.
-Ticaret yolları üzerinde olduklarından ticaret gelişmiştir. Bu yüzden de paralı asker kullanmışlardır.
-Hazar Denizi adını bu devletten almıştır.
-Büyük Bulgarya devleti yıkılınca sınırlarını genişlettiler.
-Hz Ömer zamanında başlayan savaşlar Hz. Osman zamanında sürekli mücadelelere dönüştü. İslamiyetin Rusya ya yayılmasını engellediler. Arapların Bizansa olan tehditlerini önlediler.
-Tüm inançlara saygı gösterdiler. Meclislerinde bütün inançların temsilcileri vardır. Onların bu çağı Hazar Barış Çağı olarak adlandırılır.
-İlk dinleri Kamlıktır. Sonraları Hristiyanlığı ve Museviliği kabul etiler.
-Peçenekler tarafından sarsıntıya uğratıldılar. Ruslar tarafından yıkıldılar. Kırım’a doğru çekildiler.
PEÇENEKLER
Avrupa’ya göç eden Türk topluluklarındandır. Peçenek (Beçenek) ler Oğuzların bir boyudur.
-Belli bir devlet kuramadılar. Oymaklar halinde yaşadılar.
-1040 yılına kadar Güney Rusyada Ruslarla mücadele ederek onların güneye inmelerini engellediler.
-Para karşılığı Bizansa askerlik yaptılar.
-1071’de Malazgirt savaşında Bizans ordusunda iken Selçuklu saflarına geçerek Selçuklulara yardım ettiler.
-1081-1091 yılları arasında Balkanların en önemli siyasi gücü oldular.
-Peçenek – Bizans mücadelesi Türklerin Anadoluyu fethetmelerini kolaylaştırdı.
-Bizans tarafından kışkırtılan Kumanlar, Bizansla birleşerek Meriç nehri kenarında yapılan Levunion savaşında Peçenekleri imha ettiler. Bizans tarafından yıkıldılar.
-İstanbul Boğazını atlarıyla yüzerek geçtiler.
KIPÇAKLAR (KUMANLAR) (….-1239)
Avrupaya göç eden Türk topluluklarındandır. Bunlara Bizanslılar Kumanos, Macarlar Kun, Araplar Kıpçak derlerdi.
-Kıpçakların ilk yerleşim alanları belli değildir.
-Devlet kurmayıp boylar halinde yaşadılar.
-Bizansı Selçuklulara karşı korudular. Peçeneklerin imhasına neden oldular.
-1239’ta Mogollar tarafından yıkıldılar. Bazıları Macaristan’a göçtüler. Karadeniz ve Balkanlardaki Romen ve Macarlara karıştılar. Güney Rusyadakiler Slavlaştılar. Müslüman olanları bir süre Altınordu Devleti bünyesinde yaşadı.
-Kumanların Doğu Avrupaya girmesi ileride Osmanlı Devletinin Karadeniz egemenliğine zemin hazırlamış Romen devletinin ortaya çıkmasına etkili olmuştur.
-1985’te Rus prensi İgor’u öldürmüşler ve Rus milli destanı İgor destanına konu olmuşlardır.
-Kumanların Oguzlarla mücadeleleri Dede Korkut Hikayelerinin doğmasına neden olmuştur.
SİBİRLER (SABARLAR)
Sibir, sapan yol değiştiren serbest dolaşan anlamlarına gelir.
-Sibirya bölgesinde yaşadılar. Buraya isimlerini verdiler
-Macarları Ural çevresinden çıkararak Doğu Avrupa’ya yönlendirdiler.
-Anadolu’ya ilk kez akınlar düzenlemişler, Eskişehir’e kadar gelmişlerdir. Sasaniler ve Bizans ile savaşmışlardır.
-Hazar Türklerinin atalarıdır.
OGUZLAR (UZLAR, TÜRKMENLER,YÖRÜKLER)
En kalabalık Türk boyudur. Bunlara Bizanslılar Uz ve Guz , Ruslarda Tork derlerdi.
-Bizansa paralı askerlik yaptılar.
-Peçenekler gibi 1071 Malazgirt savaşında Bizans saflarında iken Selçuklu saflarına geçtiler.
-Selçuklu ve Osmanlı devletini kurdular.
-Oguzlara siyasi bir isim olarak İslam dinini seçmelerinden sonra Türkmenler de denmiştir.
MACARLAR
Fin kavminden olan Macarlar, Oğurlarla kaynaşarak Türkleştiler. Avar baskısı sonucu Karadenizin kuzeyine , Peçenek baskısı sonucu Avrupa’ya gelerek bugünkü Macaristan’ı oluşturdular.
-Devleti Arpad sülalesi kurdu.
-Avarlar ve Hunlarla birlikte Avrupa’nın her tarafına akınlar yaptılar.
-Saksonlara karşı tutunamayıp Hristiyanlaştılar. 1000 yılında Hristiyanlığı resmi din olarak kabul ettiler.
-Slavların arasına girerek birleşmelerini önlediler. Balkan toplulukların cermenleşmesini önlediler.
-1526 Mohaç Savaşında Osmanlı Devleti egemenliğine girdiler.
BULGARLAR
Üç yerde devlet kurdular. Büyük Bulgarya devletinin kurucusu Kubrathan’dır.Hazar baskısı sonucu 2’ye ayrıldılar.
1-Volga (İdil) Bulgarları (….1236)
Volga nehri havzasında yaşadılar. Müslüman tüccarlar nedeniyle Müslümanlaştılar.
-Almışhan zamanında Müslümanlığı kabul ettiler.
-Bazı araştırmacılar tarafından bu devlet ilk Müslüman Türk devletlerinden biri olarak kabul edilir.
-Cengizhan ın oğlu Batuhan tarafından yıkıldılar. (1236) Bundan sonra Rus baskılarına maruz kaldılar. Slav kavmin devlet haline gelmesinde rolleri vardır.
-Bugünkü Kazan Türklerinin atalarıdır.
2-Tuna (Kama) Bulgarları (679-1018)
Aspurah tarafından bugünkü Bulgaristan’da kuruldu. Merkez Sofya’dır.
-Omurtaghan en ünlü hükümdarlarıdır.
-Borishan zamanında Hristiyanlaştılar.
-1018’de Bizans (II Basileyos) tarafından yıkıldı.
-Kalıntıları 14. asırdan itibaren tam 500 yıl Osmanlı egemenliğine girmiştir.
-Türklüklerini kaybettiler.
TABGAÇ DEVLETİ
Hun Türklerini tarafından Kuzey Çin’de kuruldu. Çinliler Topa derlerdi. Türkçe’ de ulu, saygıdeger anlamlarına gelir.
-İlk hükümdarları Şamo’dur.
-En ünlü hükümdarları Tao’dur.
-557 de Çinlilerce yıkıldılar.
AKHUN DEVLETİ (EFTALİTLER)
Hun Türkleri tarafından İran ve Afganistan’da kuruldu.
-Bunlara Orta Doğu Hunlar da denir.
-Eftal sülalesince kuruldu.
-Künhan döneminde Hindistan’a dogru yayıldılar ve Gupta devletini yıktılar.
-Göktürk-Sasani ittifakı sonucunda yıkıldılar.
-Cumhurbaşkanlığımız forsundaki 16 Türk devletinden biridir.
|
