ANADOLUDA KURULAN İLK TÜRK BEYLİKLERİ
Türkiye tarihi 1071 Malazgirt Savaşı ile başlar. Bu tarih 5 kısımda incelenir.
1) Anadolu’da kurulan ilk Türk Beylikleri
2) Büyük Selçuklular
3) Anadolu Selçuklu Devleti
4) Osmanlı İmparatorluğu
5) Türkiye Cumhuriyeti
SALTUKLAR (1071-1202)
Anadolu da kurulan ilk Türk beyliğidir. Bu beyliğe Erzurum Beyliği de denir.
-Malazgirt savaşından sonra kurulmuştur.
-Merkez Erzurumdur. Kurucusu Ebul Kasım’dır.
-En güçlü dönemleri İzzed Saltuk dönemi olduğu için beylik bu isimle anılmıştır.
-Danişmentlilerle birleşerek Haçlılarla savaştılar.
-Gürcülerle savaşıp topraklarını genişlettiler.
-Yardım isteğini reddettiler, Anadolu Selçuklu sultanı Rükneddin Süleyman tarafından yıkıldılar.
-Tepsi Minare,Tercan Kervansarayları, Mama Hatun Türbesi ile Erzurum’daki Kale Cami ve Ulu Cami bunlardan kalmıştır.
MENGÜCÜKLER (1072-1228)
Mengü kelimesi Türkçede ebedi anlamına gelmektedir.
-Merkez Erzincandır. Kurucusu Mengücük Gazi’dir.
-Gürcü ve Rumlarla savaşarak topraklarını genişlettiler.
-Alp, Kutluğ, Tuğrul, Teğin gibi Türkçe unvan kullandılar.
-Erzincan ve Divriği kolu olmak üzere 2 ‘ye ayrıldılar.
Erzincan koluna 1228’de Alaaddin Keykubat son vermiş, Divriği kolu ise 1252 yılına kadar Anadolu Selçuklularına bağlı olarak yaşamıştır.
-Divriği Kale Cami en eski eserleridir.
-Divriği Külliyesi Anadolunun en eski Külliyesidir.
-Divriği Ulu Cami ve Şifahanesi diğer eserleridir.
DANİŞMENTLİLER (1080-1178)
Danişment kelimesi Türkçede Danışman anlamına gelir.
-Diğerlerine göre en güçlü beyliktir.
-Merkez Sivas’tır. Daha sonra merkez Kayseri olmuştur. Kurucusu Danişment Gazi’dir. Amasya ve Niksar dolaylarında hüküm sürdüler.
-Kayseri, Malatya, Tokat, Elbistan, Ankara, Çankırı alınarak Anadolunun geniş bir kısmını işgal ettiler.
-Anadolunun Türkleşmesinde önemli rol oynadılar.
-Haçlılar ve Ermenilerle savaştılar.
-İlk Haçlı Seferinde I. Kılıçarslan’a yardım ettiler.
-I. Kılıçarslan’ın Malatya’yı alması üzerine araları açıldı ve yapılan savaşta yenildiler. Tahta Melik Gazi geçti.
-Danişmentlilere II. Kılçarslan son verdi.
-Kayseri ve Sivas Ulu cami bunlardan kalmıştır.
-Emir Gazi Kümbeti diğer tarihi eserleridir.
ARTUKLULAR (1102-1409)
Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da Artuk Bey’in oğulları tarafından kuruldu.
-Hasankeyf , Mardin ve Harput Artukluları olarak 3 kol halinde hüküm sürdüler.
-Adını Eksükoğlu Artuk’tan almıştır.
-Hasankeyf Artukluları :
-Kurucusu Sökmen Bey’dir. Merkez Diyarbakır’dır.
-Haçlılarla savaştılar.
-Bu kola Eyyubiler son verdi.
-Mardin Artukluları
-Kurucusu İlgazi’dir.
-Harran ve Halep’e egemen oldular.
-İlgazi ve yeğeni Belek Haçlılara karşı savaştılar.
-Bu kola Karakoyunlular son verdi.
-Harput Artukluları
-Kurucusu Melik İmameddin Ebubekir’dir.
-Bu kola Alaaddin Keykubat son verdi.
-Diyarbakır daki
Ulu Cami,
Zinciriye Medresesi,
Mesudiye Medresesi ,
-Mardin’deki
Ulu Cami
Hatuniye Medresesi
Sultan İsa Medresesi
Ve Malamadi Köprüsü Artuklulardan kalmıştır.
ÇAKA BEYLİĞİ
Anadolu’daki ilk denizci beyliktir. İzmir’de kurulmuştur.
-Gerçek anlamda ilk donanma Çaka Bey tarafından oluşturuldu.
-Eğe denizinda birçok ada ele geçirildi. Bunda Çaka Bey’in amacı İstanbul’u kuşatmaktı. Bu amaçla Peçeneklerle anlaştı. Durumun Bizans tarafından farkedilmesi üzerine Bizans bir oyunla Çaka Beyi , I. Kılıçarslan’a öldürttürdü.
-İslami devirde İstanbul’u kuşatan ilk Türk komutanı Çaka Bey’dir.
-Çaka Beyliği’nin kuruluş tarihi, Türk Deniz Kuvvetlerinin kuruluş tarihi olarak kabul edilmiştir.
-Çaka Beyliğine Anadolu Selçukluları son verdi.
DİĞER TÜRK BEYLİKLERİ
-Dilmaçoğulları
-Ahlatşahlar
-İnaloğulları
|
