ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİNDE KÜLTÜR VE MEDENİYET
DEVLET YÖNETİMİ:
Anadolu Selçuklu Devletinde devlet teşkilatı hemen hemen Büyük Selçuklu devletine benzer. Ülke hükümdar ailesinin ortak malıdır. Sultana vezir yardımcılık eder.
Vezirlik Alametleri: Altın divit,Taç ve külahtır.
Devettar: Vezirlik alametlerini vezire sunan görevlidir.
Devlet işleri Divanda görüşülürdü.
-İkinci derece 4 tane daha Divan vardır.
II.Derece Divanlar şunlardır:
I.Divan-ı İstifa:Devletin gelir ve giderlerinden sorumlu
idi.
Vergileri toplardı.Başında bulunan görev
liye Müstevfi denirdi.
II.Divan-ı İşraf :Hem idari hem de mali denetim yapardı.
Başında Müşrifi bulunurdu.
III.Divan-ı İnşa:Dirlik dağıtımı, yüksek görevlileri atama
işlerini yapardı. Başında Pervaneci vardı.
IV.Divan-ı Arız:Her türlü Askeri işler görüşülürdü.
Başında Emir-i Arız bulunurdu.
Divan Üyeleri:
1-Ulubey : Beyliklerin başında bulunan hükümdardır.
2-Naib: Hükümdarın vekilidir.
3-Emir-i Dad : Adalet işlerinden sorumludur.
4-Tuğracı: Divandaki yazışmaları yapar idi.
5-Kadıleşker: Askeri davalara bakar idi.
6-Reis’ül Bahr: Donanma komutanı idi.
7-Emir-i Sevahil: Sahillerin kumandanıdır.
8-Subaşı: Şehirlerin güvenliğini sağlardı.
9-Kadı:Şehirlerin adalet işlerine bakardı.
10-Kethüda:Esnaf ve tüccarları denetlerdi.
11-Mütevelli:Vakıf arazilerinin yöneticisi idi.
12-Emir-i Sipehsalar:Ordu komutanı idi.
13-Muhtesip:Belediye işlerinden sorumlu idi.
14-Dizdar:Kale komutanlarına denirdi.
15-Beylerbeyi:Sultan olmadığı zaman orduyu komuta ederdi.
16-Mirliva:Ulubeyin taşradaki otoritesini sağlardı.
ORDU:
Büyük Selçuklulardaki gibidir. Farkı Donanmanın oluşudur. Antalya, Alanya, Samsun ve Sinop’ta Tersane kurulmuştur.
-Anadolu Selçuklularında Tersanecilik hız kazanmıştır.
-Ordu araçları: Kargı, Gürz (Topuz) , Zırh, Kalkan, Ok ve
Yay’dır.
-Kuşatma Araçları: Çarh, Mancınık, Arrade, Merdiven
TİCARET:
-Ticareti geliştirmek için Antalya, Alanya, Sinop ve Suğdak limanları açıldı.
-Düşük gümrük vergisi uygulandı.
-Büyük yollar ve kervansaraylar yapıldı.
-Lonca Teşkilatı, Esnaf teşkilatıdır. Ahi teşkilatına bağlıdır. Ahiliğin kurucusu Ahi Evren’dir.
BİLİM VE SANAT:
Anadolu Selçuklu devletinde resmi dil Arapça , edebiyat dili Farsça idi.
-Türkçe, Beylikler döneminde gelişmiştir.
-Anadolu Selçuklu devletinde Resmin karşılığı olan Kabartma; heykelin karşılığı olan Oymacılık sanatları gelişmiştir.
-Süsleme sanatı gelişmiştir. Süs motiflerinde daha çok bitki ve hayvan şekilleri ve geometrik desenler kullanılmıştır. İnsan figürleri kullanılmamıştır.
-Yunus Emre (Türk milletinin asıl temsilcisi) , Mevlana , Konevi bu dönemde yetişmiştir.
-Eflaki bu dönemde Menakibül Arifin adlı eseri yazmıştır.
-Aşık Paşa, Garipname adlı eseri ile Türkçeye değer verilmesini istedi.
-Battalgazi, Danişmentname gibi destanlar yazıldı.
-Kızıl Kule (Alanya) A.Selçuklularından kalmıştır.
Medreseler :
1-Koca Hasan Medresesiilk yapılan medresedir.(Kayseri-1193)
2-Tıp Medresesi (Kayseri)
3-Çifte Medrese (Kayseri) ilk eserdir.
4-Hacı Kılıç Medresesi (Kayseri)
5-Hunat Hatun Medresesi (Kayseri)
6-Şifaiye medresesi (Sivas)
7-GökMedrese (Sivas)
8-Sırçalı Medrese (Konya)
9-Karatay Medresesi (Konya)
10-İnce Minareli Medrese (Konya)
11-Cacabey Medresesi (Kırşehir)
12- Çifte Minareli Medrese (Erzurum)
13-Yakutiye Medresesi (Erzurum)
Camiiler:
1-Alaaddin Cami (Konya ve Niğde)
2-Ulu Cami (Malatya)
3-Huand Cami (Kayseri)
Kervansaraylar:
Yüksek kültürü en canlı yaşatan eserlerdir.
1-Sultan Hanı (Aksaray)
2-Zazadin Hanı (Aksaray)
3-İshaklı Hanı (Aksaray-Akşehir)
Şifahaneler:
1-Gevher Nesibe Şifahanesi (Kayseri)
Kümbetler:
1-Hüdavend Hatun Türbesi (Kayseri)
Saraylar:
Kubadabat sarayları yazlık, Alaiye sarayı kışlıktır.
1-Kudabiye (Kayseri)
Köşkler:
1-Haydar Bey Köşkü
2-Hızır İlyas Köşkü
Hamamlar:
1-Sultan Hamamı (Konya)
Külliyeler:
1-Hunat Hatun Külliyesi (Kayseri)
İlk Selçuklu Külliyesidir. Alaaddin Keykubat döneminde yapılmıştır.Cami, medrese, kümbet ve hamamdan oluşur.
2-Hacı Kılıç Külliyesi (Kayseri)
Cami ve Medreseden ibarettir.
3-Sahip Ata Külliyesi: (Konya)
Cami, dergah ve hamamdan ibarettir.
|
